ჩვენ ვფიქრობთ პლანეტებზე, როგორც თავიანთი ვარსკვლავების შვილებზე, რომლებიც დროით არიან შეზღუდულები ✨🪐
✦ კოსმოსი უცნაური და ცვალებადი რამ არის: ობიექტები ყოველთვის არ იცავენ იმ წესებს, რომლებსაც, ჩვენი აზრით, უნდა ემორჩილებოდნენ.
JWST-ის გამოყენებით, ასტრონომებმა ექვსი პლანეტის ზომის „მოხეტიალე“ ობიექტი აღმოაჩინეს, რომლებსაც ვარსკვლავი არ გააჩნიათ და უკონტროლოდ გადაადგილდებიან ვარსკვლავთშორის სივრცეში, ვარსკვლავთწარმომქმნელ ნისლეულში.
იხილეთ ამ ნისლეულის თანდართული გამოსახულება, რომელიც ჯეიმს ვებმა გადაიღო.
ვარსკვლავები წარმოიქმნებიან მაშინ, როდესაც კოსმოსში მტვრისა და გაზის მკვრივი ღრუბელი საკუთარი გრავიტაციის ქვეშ იკუმშება.
ღრუბელი იკუმშება და სულ უფრო მეტ მასალას აგროვებს, რაც თავის გარშემო წარმოქმნის მბრუნავ დისკოს.
საბოლოოდ, ამ გროვის ცენტრი იმდენად ცხელი და შეკუმშული ხდება, რომ წყალბადის ატომები ერთმანეთს ერწყმიან და ქმნიან ენერგიას, რომელიც ვარსკვლავს კვებავს.
ითვლება, რომ, სულ მცირე, ზოგიერთი პლანეტა წარმოიქმნება ახლად ფორმირებული ვარსკვლავის გარშემო არსებულ დისკოზე დარჩენილი მასალისგან.
მტვრისა და კოსმოსური ქვების მცირე გროვები იწყებენ ერთმანეთთან შეკვრას, ჯერ სტატიკური ელექტროენერგიის, შემდეგ კი გრავიტაციის მეშვეობით.
დროთა განმავლობაში კი, ეს გროვა იზრდება და საბოლოოდ ფორმირებს მყარ ბირთვსა და მანტიას.
აი, ასე ვიღებთ პლანეტას.
ასტრონომებს აინტერესებთ, როგორ წარმოიქმნება პატარა, ვარსკვლავის მსგავსი ობიექტები, ამიტომ მათ გამოიყენეს ჯეიმს ვების კოსმოსური ტელესკოპი (JWST) ნისლეულ NGC 1333-ის შესასწავლად, სადაც ახალგაზრდა ვარსკვლავები არსებობენ.
მაგრამ, გვაქვს დიდი კითხვა: რამდენად პატარა შეიძლება იყოს რაღაც და მაინც ფორმირდეს, როგორც ვარსკვლავი?
ასტროფიზიკოსი რეი ჯაიავარდანა განმარტავს, რომ JWST-ის ინფრაწითელი მგრძნობელობა მათ საშუალებას აძლევს იპოვონ ყველაზე სუსტად მნათი ობიექტებიც კი ვარსკვლავურ გროვაში.
მათ აღმოაჩინეს, რომ ძალიან მცირე ვარსკვლავების მსგავსი ობიექტები მასით ძალიან ჰგვანან სხვა ვარსკვლავების გარშემო მბრუნავ გიგანტურ პლანეტებს.
ასტრონომები ფიქრობენ, რომ შესაძლოა მილიარდობით ასეთი "მარტოდ მოხეტიალე" პლანეტა არსებობდეს და ამ პლანეტებიდან ზოგიერთი, სავარაუდოდ, ვარსკვლავების გარშემო ფორმირდა და მოგვიანებით ქაოტური გრავიტაციული ძალების გამო ჩამოშორდა მშობლიურ ვარსკვლავს.
ასევე შესაძლებელია, რომ ზოგიერთი ასეთი პლანეტა იწყებს ფორმირებას სწორედ ისე, როგორც ვარსკვლავები ყალიბდებიან.
მეცნიერები თვლიან, რომ პლანეტები, რომლებიც ვარსკვლავის დისკოზე დარჩენილი მატერიისგან ფორმირდებიან, შეიძლება იუპიტერის მასაზე 10-ჯერ მასიურები იყვნენ.