"ისეთი ქურდი, როგორიც მე ვარ, საბჭოთა კავშირში ოცზე მეტი არ იყო" - ჯაბა იოსელიანი
ჯაბა, ან როგორც მას კრიმნალურ წრეში მოიხსენიებდნენ დუბა იოსელიანი საბჭოთა საქართველოს ერთ-ერთი გავლენიანი "კანონიერი ქურდი" გახლდათ. ამასთან მან მოახერხა გამხდარიყო მეცნიერებათა დოქტორი და 90-იანი წლების დასაწყისში შევიდა საქართველოს ისტორიაში, როგორც იმ დროის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი პოლიტიკოსი, რომელიც კრიმინალურ დაჯგუფება "მხედრიონს" ხელმძღვანელობდა და ზვიად გამსახურდიას ხელისუფლების დამხობაშიც აქტიურად მონაწილეობდა.
საინტერესოა, როგორ განმარტავს თვითონ ჯაბა თავისი "კრიმინალური გზის" დასაწყისს. პირველად იგი 1943 წელს ჯიბის ქურდობის ბრალდებით დააკავეს. ამ ფაქტს იგი შემდგომ ასე გამოეხმაურა:
”ეს ძალიან რთული ისტორიაა, მოკლედ, ახალგაზრდობაში სხვა გზა არ არსებობდა: ციხე ან კომკავშირი, კომკავშირს ორგანულად ვერ შევუერთდი, დავინახე, რომ ჩემი თანატოლები, ყველა ნაგავი კომკავშირში შევიდნენ. მე ეს არ შემეძლო და მეტი გზა აღარ იყო. შეუძლებელი იყო მონასტერში წასვლაც კი, რადგან მონასტრები არ იყო. სად უნდა წავსულიყავი? აქ იყო ქუჩა-რომანტიკა. საჭირო იყო [ჩემთვის] ყურების აწევა, ხოლო მათ მომცეს ხუთი წელი. იქიდან წამოვედი უკვე ხელიდან წასული."
როგორც ჯაბა ამბობს, მას უხაროდა ციხეში მოხვედრა, ამ პერიოდში მან მიიღო განათლება, ეცნობოდა სხვადასხვა ტიპის ინფორმაციას, მოგვიანებით კი წერა დაიწყო, შემდეგ ამ ჩანაწერებს აერთიანებდა კრებულებში. მისი, როგორც მწერლის კარიერა სწორედ ციხეში დაიწყო.
ახლა კი ვისაუბროთ მის სამხედრო ორგანიზაცია "მხედრიონზე". "მხედრიონელთა"უმეტესობა შეადგებოდა ყოფილი მსჯავრდებულის, ნარკომანებისა და ქუჩიდან მოყვანილი ხალხისაგან. მის წევრებს ბრალი ედებოდათ მშვიდობიანი მოქალაქეების ქურდობაში. 1992-1993 წლების ქართულ-აფხაზური კონფლიქტის დროს მხედრიონს ყველა, როგორც მკვლელსა და ავაზაკს ისე მოიხსენიებს.
90-იანი წლების დასაწყისში ჯაბას მთავარი მტერი იყო ზვიად გამსახურდია, რომელიც 1990 წელს ხელმძღვანელობდა საქართველოს ხელისუფლების უმაღლეს ორგანოს - უზენაეს საბჭოს. ამასთან, უნდა აღინიშნოს, რომ ეს სიძულვილი ორმხრივი იყო: გამსახურდია დაელოდა თავის დროს, როდესაც 1991 წელს ჯაბა და მისი მებრძოლები ცდილობდნენ თბილისში შესვლას. მხედრიონის ლიდერი შეიპყრო სამთავრობო ჯარებმა. მისი დაპატიმრების ოფიციალური მიზეზი ხულიგნობის ბრალდება იყო - სავარაუდოდ, ერთ-ერთ მიტინგზე, ჯაბამ შეურაცხყოფა მიაყენა ორ ქალს. ასე რომ, კანონიერი ქურდი ისევ ციხეში მოხვდა.
ჯაბამ 10 თვე გაატარა იზოლირებულ კამერაში. ამ პერიოდში დაწერა თავისი ყველაზე ცნობილი მოთხრობა - "ლიმონათის ქვეყანა", რომელიც გარკვეულწილად ავტობიოგრაფიული გახლდათ. გამსახურდიამ, რომელმაც თავისი მტერი წინასწარი დაკავების ცენტრში გაუშვა, ვერ გაითვალისწინა, თუ როგორი ერთგულები იყვნენ მხედრიონელები. 1991 წელს საქართველოს პირველი პრეზიდენტი გახდა გამსახურდია, რომელიც ხალხის ნდობით იყო აღჭურვილი. მან გადაწყვიტა ეროვნული გვარდიის დათხოვნა, რითაც დიდი შეცდომა დაუშვა. მხედრიონის წევრებმა მაშინვე თავიანთ რიგებში შეიყვანეს დათხოვილი მეომრები და გაცილებით ძლიერნი გახდნენ.
როდესაც ძალაუფლება იგრძნო, ჯაბამ დავალება მისცა თავისი მებრძოლებს და შედეგად მათ გადატრიალება მოახდინეს, დაამარცხეს გამსახურდია და გაათავისუფლეს თავიანთი ლიდერი.
ჯაბას ფაქტობრივი პროტეჟე იყო ედუარდ შევარდნაძე, რომელიც ავტორიტეტის მხარდაჭერით, პირველად გახდა ხელმძღვანელი, ხოლო 1995 წელს - საქართველოს მეორე პრეზიდენტი. ჯაბა მხოლოდ მას არ უწყობდა ხელს: შევარდნაძის უფლებამოსილების გამოყენებით მან მოიპოვა დეპუტატის მანდატი და გადაიქცა საქართველოს რუხ კარდინალად, პრაქტიკულად მართავდა ქვეყანას 1992 წლიდან 1995 წლამდე. ამასთან, თავად შევარდნაძეს განსაკუთრებით არ მოეწონა ეს ვითარება: ჯაბასთან უკმაყოფილების გამო, როცა ქვეყნის პრეზიდენტი გახდა, მან საკუთარი პოლიტიკის გატარება დაიწყო.
სამართლიანობისთვის, თანამედროვეები აღნიშნავდნენ, რომ სიმართლე იყო ყოფილი სსრკ საგარეო საქმეთა მინისტრის, "პოლიტიკური მელას" შევარდნაძის მხარეს. მთელი თავისი ღირსშესანიშნავი გონების მიუხედავად, ჯაბას წარმოდგენა არ ჰქონდა საგარეო და საშინაო პოლიტიკის წესების და პრობლემების შესახებ. იგი ცდილობდა თავისი ქურდული ცნებების შეტანას საქართველოს პოლიტიკურ ცხოვრებაში გარკვეულწილი რომატიზმით. 1995 წელს კანონიერი ქურდი გამოემშვიდობა დეპუტატის უფლებამოსილებას და სხვა ხალხის არჩეულებს განუცხადა: ”ხალხი არ გვაპატიებს დაუდევრობას. თუ ისინი ჩვენს დაპატიმრებას მოახდენენ, ჩემი ადგილი ფანჯარასთან იქნება, თქვენი კი პარაშასთან მოგიწევთ ძილი.შეგიძლიათ ამაზე ინერვიულოთ. ”
ამ მთავრობასთან ჯაბას დაპირისპირება ცუდად დასრულდა: შევარდნაძემ გასცა ბრძანება იოსელიანის დაკავებაზე, ამ უკანასკნელს ადანაშაულებდა მასზე თავდასხმის მცდელობაში. ამასთან, პრეზიდენტმა გაითვალისწინა თავისი წინამორბედის შეცდომა, მან მხედრიონი კანონგარეშედ გამოაცხადა და მისი წევრების განიარაღება ბრძანა.
სტატია მომზადებულია ინტერმედას მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაზე დაყრდნობით.