აფხაზეთსა და საქართველოს შორის მჭიდრო კულტურულ-სოციალური ურთიერთობა ორივე ეთნოსის ლიტერატურასა და ენაში მკაფიოდ აისახა. ქართველი მეცნიერების ცნობით, განსხვავებით სეპარატისტულ აფხაზეთში გავრცელებული ინფორმაციისგან, აფხაზური ენა და ლიტერატურა ყველაზე აქტიურად 1938-1954 წლებში ვითარდებოდა, როდესაც ენა მისთვის ყველაზე შესაფერის, ქართულ დამწერლობას გამოიყენებდა. ამავე პერიოდში დაიწერა ბევრი ნაწარმოები, რომელიც ორი ეთნოსის საერთო გასაჭირს- ბოლშევიკურ რევოლუციას უკავშირდება. ქართველებისა და აფხაზების მჭიდრო კავშირია ასახული მრავალ ლიტერატურულ ძეგლში. ლიტერატურული კავშირის ნათელი მაგალითებია: 1933 წლის ლეო ქიაჩელის ნოველა „ჰაკი აძბა“, კონსტანტინე გამსახურდიას „მთვარის მოტაცება“ და სხვა. აფხაზური ლიტერატურაც, პირველად, თბილისში გამოიცა. ამ ფაქტების განხილვის შემდეგ ნათელი ხდება ჩვენსა და აფხაზებს შორის მჭიდრო კავშირი და მისი გაწყვეტის ხელოვნური მცდელობა. უპირველეს ყოვლისა, ენათა შორის კავშირის მაჩვენებელია საერთო დამწერლობა. თავდაპირველად, აფხაზურს დამწერლობა არ გააჩნდა და ლიტერატურულ ძეგლზეც ლაპარაკი ზედმეტი იყო. 1862 წელს პირველი აფხაზური ანბანი ბარონმა პეტრე ფონ უსლარმა შეიმუშავა. თვითონ უსლარი აღნიშნავდა, რომ ქართული დამწერლობა იდეალური იყო არამარტო აფხაზური, არამედ ნებისმიერი ჩრდილოკავკასიური ენისთვის, რადგან მსოფლიოში არსებული 14 დამწერლობიდან ყველაზე ზუსტად გადმოსცემდა ჩრდილოკავკასიელთა ბგერებსა და ენის თავისებურებას. მაგრამ მისივე თქმით, ქართული დამწერლობის გამოყენება საფრთხეს უქადაგებდა რუსეთის იმპერიალისტურ პოლიტიკას, ამიტომაც მან სლავურ დამწერლობაზე დაყრდნობით შეუქმნა აფხაზებს ანბანი. პირველი ანბანი 37 ასოს შეიცავდა და შემდეგ მათი რაოდენობა 55-მდე გაიზარდა. ნიკო მარიც შეეცადა, სრულ-ეყო აფხაზური ანბანი, თუმცა ის ლათინურ დამწერლობაზე დაყრდნობით შექმნა. ნიკო მარის ანბანი 75 ასოს შეიცავდა და აფხაზების მიერ 1926 წლამდე გამოიყენებოდა. მიუხედავად ამისა, ორივე ანბანი სრულიად არ შეესაბამებოდა აფხაზური ენის სპეციფიკას: ერთი ხმოვნის გადმოსაცემად ორი-სამი ასო იყო საჭირო, ხოლო დამატებითი ხმოვნებისთვის არსებული ანბანი საკმარისი არ იყო და ასოების სახეცვლილება უწევდათ. შედეგად, 1937 წელს მოიწვიეს კრება, სადაც განიხილეს ქართული დამწერლობის შემოღების საკითხი. 1922 წელს საბჭოთა კავშირში ლათინიზაციის, ხოლო 1936 წელს- კირილიზაციის პოლიტიკა დაიწყო. როგორც მეცნიერი თეიმურაზ გვანცელაძე აღნიშნავს, აფხაზური ენა გადაურჩა რუსიფიკაციას პოლიტიკური ინტერესების გამო. პირველ რიგში, მოგეხსენებათ, საქართველო თურქეთს ესაზღვრება, თურქეთი კი 30-იან წლებამდე საბჭოთა კავშირის მოკავშირედ ითვლებოდა. 30-იანი წლების შემდეგ ის ნაცისტურ ბლოკს შეუერთდა და საბჭოთა იმპერიის საზღვრებზე არეულობის დაწყების შეეშინდათ. თუკი საქართველოში ხალხს არ გაუჩნდებოდა პრივილეგირებულების მოჩვენებითი განცდა, ისინი კიდევ აჯანყდებოდნენ და მტრის მხარეს გადავიდოდნენ. ამიტომ, ქართული დამწერლობის ასეთი დაწინაურება „მეგობრული“ ჟესტი იყო. მეორე მხრივ, აუცილებელი იყო საქართველოს შეკავება, რათა დამოუკიდებლობის მსურველების რიცხვი არ გაზრდილიყო და ქვეყანას არ დაეტოვებინა კავშირი. ცხადია, „მეგობრული ჟესტები“ ამისთვის არ იყო საკმარისი, ამიტომ საქართველოსა და აფხაზეთს შორის სიტუაციის გამძაფრება მძლავრი მექანიზმი იყო. თუკი საქართველო გამოეყოფოდა კავშირს, აფხაზეთი გამოეყოფოდა საქართველოს. ამ იდეის განსახორციელებლად საჭირო იყო აფხაზებისთვის „ქართული დამწერლობის დაძალება“, რაც ერებს შორის ურთიერთობას დაძაბავდა. 1937 საბჭოთა ხელისუფლებამ თათბირი მოაწყო, სადაც უნდა განეხილათ აფხაზური ენის დამწერლობის საკითხი. თათბირის მონაწილე 33 პირიდან 6 მეცნიერი ეროვნებით ქართველი იყო (თბილისიდან პროფესორები: პეტრე შარია, აკაკი შანიძე, ვარლამ თოფურია, არნოლდ ჩიქობავა, სიმონ ჯანაშია, სოხუმიდან კი ბაგრატ ჯანაშია), 4 მონაწილე რუსი (პროფ, ა. გრენი, ი. ტატიშჩენკო, ზ. მიირინა და ა. ფადეევი), უმრავლესობას კი (23 კაცი) აფხაზი მეცნიერები, მწერლები, ჟურნალისტები და პედაგოგები წარმოადგენდნენ (ს. აქირთავა, აფხაზური სეპარატიზმის მესაძირკვლე სიმონ ბასარია, ნ. ბასილაია, ენათმეცნიერი ხუხუტი ბღაჟბა, ნ. გერია, მწერალი და ჟურნალისტი მიხეილ გოჩუა, გ. გულია, აფხაზური ლიტერატურის ფუძემდებელია დიმიტრი გულია, პარტიული ფუნქციონერი მიხეილ დელბა, ბ. კაცია, ნ კოკოსქერია, ვ. მაანი. ვ. ნაყოფია, აფხაზი განმანათლებელი ნიკოლოზ პატეიფა, ს. სიმონია, ენათმეცნიერი გიორგი შაკირბაი, კ. შაყრილი, გ. ძიძარია, კ. ძიძარია, ნ. ჭოჭუა, მწერალი ვლადიმერ ხარაზია და პოეტი მუშნი ჰაშბა). აღსანიშნავია, რომ რუსი დელეგაცია არ იღებდა ხმას, ხოლო აფხაზები და ქართველები დიდი ინტერესით მონაწილეობდნენ დისკუსიაში. ს. ჯანაშიამ პირველივე გამოსვლისას განაცხადა, რომ აფხაზური დამწერლობა მხოლოდ აფხაზეთის საზოგადოების საქმეა და ქართველი მეცნიერები აქ კონსულტანტებად არიან მოწვეულნი. ამ ფრაზით მან ქართული დამწერლობის შემოღების არაძალადობრივ მეთოდს გაუსვა ხაზი. საკითხი კი ყველა აკადემიური ნორმის დაცვით განიხილეს. საბოლოო ჯამში, აფხაზეთის დელეგაცია მხარს უჭერდა ქართულ დამწერლობაზე დაყრდნობილ პროექტებს. წარმოდგენილი იყო 4 პროექტი და აქედან ორი აფხაზეთის ინიციატივით შეიმუშავეს. საბოლოოდ, გადაწყდა, რომ აფხაზური ენა ქართულ დამწერლობას გამოიყენებს, რომელსაც რამდენიმე ასო ( ჲ, ჳ, ჷ, გუ, ძუ, კუ, ყუ, ღუ, ხუ, გჲ, ქჲ, კჲ, ყჲ, ღჲ, ხჲ) დაემატება. ბოლოს, აფხაზმა მეცნიერებმა მადლობაც კი გადაუხადეს თბილისიდან მოწვეულ პროფესორებს. სეპარატიზმის გაზრდისას და ხრუშჩოვის ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ ამ შეთანხმებებს ხაზი გადაესვა. 1958 წელს ქართველებისგან დისტანცირების მიზნით აფხაზური ისევ „კირილიცაზე“ გადავიდა, რის შემდეგადაც არაერთი რუსიზმი შემოვიდა აფხაზურ ენაში. მეტიც, რუსული მხარე მოითხოვდა რუსიზმების ზედმიწევნით კალკირებას, მაშინ როდესაც ქართული ენიდან შემოსული სიტყვები მცირერიცხოვანი იყო და ისინი აფხაზური ენის ნორმების შესაბამისად იწერებოდა (მაგალითად, სიტყვები აგჲამა ”გემო”, აკჲატ ”კეტი”, აუათახ ”ოთახი”, აწას ”წესი”, ამაწაფა ”მოწაფე”). ქართული დამწერლობის არსებობის პერიოდში კი აფხაზურ ენაში სხვა ენებიდან ყველაზე ნაკლები ბარბარიზმი შემოვიდა. არცერთ წერილობით წყაროში არ დასტურდება, რომ 1906 წლამდე ვინმეს შეექმნას მხატვრული ტექსტი აფხაზურ ენაზე. ამასთანავე, გიორგი შარვაშიძე, ეროვნებით აფხაზი, აფხაზეთის მთავრის უკანასკნელი ვაჟი და ილია ჭავჭავაძის თანამოაზრე იყო მწერალი და პუბლიცისტი, რომელიც ქართულ და აფხაზურ ენებზე წერდა ნაშრომებს. თავის წერილებში ის აფხაზეთსა და საქართველოს განუყრელ ნაწილად თვლის. ცნობილია მისი მკაფიო პოზიცია ერების ერთიანობის შესახებ. თავის ერთ-ერთ წერილში ის წერს: „…ჩვენს სამშობლო ივერიას ყოველგვარი დიდი კულტურული განცდა გამოუვლია. მაგრამ ჩვენი წარსული ისეთ ჟამს გაშეშდა, რომ დაგვებნა ბუნებრივი ევოლუციის შარა და კანონი. დიაღ, ჩვენ შეგვიძლია თამამადაც ვთქვათ, რომ იღბალის უკუღმართობას ხელი არ შეეშალა, ევროპის წინათაც ვიქნებოდით ჩვენ დღეს; ვინაიდან როდესაც ანდრია მოციქული აქ ქრისტეს მცნებას გვიქადაგებდა, ევროპაში თვით დუკებსაც კამეჩის ტყავი ეცვათ ტანზე და ფეხშიშველა, შუბებით ხელში ნადირობდნენ ტყეებში…“. 1917 წელს ის მონაწილეობდა სახალხო შეკრებაში, სადაც ანტიქართულად განწყობილმა აფხაზებმა ისურვეს „კავკასიით მთიელთა რესპუბლიკაში“ გაწევრიანება და აფხაზეთის გამიჯვნა საქართველოსგან. გიორგი შარვაშიძემ მათ აფხაზურ ენაზე მიმართა: “თქვენ თქ­ვენს უფროს ძმებს მიჰყევით, მათთან ერთად იმოქმედეთ და იბ­რ­ძოლეთ თავისუფლების მო­­საპოვებლად და შესანარჩუნებლად. ვიცი, ზოგი­ერ­თებს არ მოეწო­ნე­ბათ ჩემი ასეთი აზ­­რი, რადგან ისინი მოსკოვისაკენ იყურებიან, მე კი – თბილი­სი­საკენ. სხვა გზა არ არის და არც ყოფილა აროდეს აფხაზეთისათვის, გარ­და საქართ­ვე­ლოსთან მჭიდრო კა­ვ­­შირისა და მასთან ყოფნისა განუყრელად ჭირ­ში და ლხინში” აღსანიშნავია კიდევ ერთი აფხაზი მწერლის, დიმიტრი გულიას შემოქმედება. მისი ლექსების კრებული იყო პირველი აფხაზურად დაბეჭდილი წიგნი, რომელიც, ამასთანავე, პირველად თბილისში გამოიცა. მისი ლექსები აგებულია აფხაზურ ფოლკლორზე, თუმცა იგრძნობა ქართული მოწინავე ლიტერატურის დიდი გავლენა. ის აღწერს მოშაირე ქალ-კაცს, აფხაზურ ხუმრობებს ადამიანის ნაკლოვანებაზე, აფხაზების გმირ აბრსკილის ეპოსსა და მრავალ სხვა სიუჟეტს. ნათელია მის ლექსებზე ილია ჭავჭავაძის, აკაკი წერეთლის, მამია გურიელის და ვაჟა-ფშაველას გავლენა. არაერთი ანალოგიის გავლება შეიძლება შემდეგ ქართულ ნაწარმოებთან: “ყაყაჩოსა სიწითლითა”, “მიყვარს ფაცხა მე მეგრული”, “ომში წასვლა მას უხარის”, “ჩიტო, ჩიტო, ჩიორა”. ამრიგად, დიმიტრი გულიას ლექსები კიდევ ერთი უტყუარი მტკიცებულებაა ქართულ-აფხაზური ლიტერატურული კავშირის. 1992 წელს ანდრეი ჭოჭუას მიერ შექმნილი „აფხაზური ანბანი“ ზუსტად იაკობ გოგებაშვილის „დედაენაზე“ დაყრდნობით გამოიცა და დღესაც მცირეოდენი ცვლილებებით ისწავლება აფხაზეთის სკოლებში. ამრიგად, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ აფხაზური განათლებას ემყარებოდა საქართველოში არსებულ სისტემას და დღესაც, აფხაზი სეპარატისტებისთვის შეუმჩნევლად, იჩენს თავს. ასევე, ანდრეი ჭოჭუას ეკუთვნის იაკობ გოგებაშვილის საბავშვო თხზულებების თარგმანი. საყმაწვილო ლიტერატურის მეორე ფუძემდებელი- ანტონ ჩუკბარი, ასევე თბილისში მოღვაწეობდა და მისი წიგნები „ აფხაზური ენა აფხაზთა სკოლებისათვის“ და „მახლობელი ცხოვრება“ აქვე დაიბეჭდა. 1919 წლიდან სოხუმის საოსტატო სემინარიაში შეიქმნა აფხაზური სალიტერატურო წრე და ჟურნალი „შარფიეწვა“ (ცისკრის ვარსკვლავი) რომელიც, აფხაზური ლიტერატურის განვითარებასთან ერთად, მიზნად ისახავდა ქართული ლიტერატურის თარგმნას. გადმოცემით, სოხუმის სემინარიის წევრები სოფლებში დადიოდნენ და ქართულიდან ნათარგმნ პიესებს დგამდნენ აფხაზურ ენაზე, ადგილობრივი მოსახლეობისთვის. აფხაზეთისა და საქართველოს ლიტერატურის ურთიერთქმედებას ხელი ვერ საბჭოთა ხელისუფლებამ შეუშალა- 1928 წლიდან აფხაზური ჟურნალები „აფსნი ყაფშ“ (წითელი აფხაზეთი) და „ეწვაჯაა“ (ხომალი) თბილისში იბეჭდებოდა და მიზნად ისახავდა ახალბედა აფხაზი მწერლების ხელშეწყობას. ყოველივე ეს ხელს უწყობდა მომავალი მწერლების ჩამოყალიბებას. საინტერესოა, რომ ახალი თაობის აფხაზი მწერლები ქართველთა გმირობებს აღწერდნენ. მაგალითად, ივა კოღონია. მის კალამს ეკუთვნის რუსული ცარიზმის საწინააღმდეგო პოემა “სვანი მურზაყანი”, რომელიც მიეძღვნა კონსტანტინე დადეშქელიანს, ვინც 1857 წელს მოკლა ქუთაისის გენერალ-გუბერნატორი ა. გაგარინი. 1920-1930 წლისთვის კი აფხაზურად „ვეფხისტყაოსანი“ ითარგმნა. წყარო: postal cat#აფხაზეთი #ლიტერატურა #ოკუპაცია #პოლიტიკა #sokhumidaily

ბოლო პერიოდში საზოგადოებრივი ცნობიერების ზედაპირზე ამოტივტივდა და თავისი მკაფიო გამოხატულება ჰპოვა აზრმა სათანადო საცხოვრისის შესახებ. თუმცა აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ამ პრობლემაზე მსჯელობის მასშტაბები ვიწრო დისკუსიებს არ გასცდენია, ვინაიდან მას არ მიუღია პოლიტიზირებული ხასიათი. ანუ, ყოველგვარი გადაჭარბების გარეშე შეიძლება ითქვას, რომ ქართული პოლიტიკური კონიუნქტურა, საცხოვრისს, როგორც ადამიანის ფუნდამენტურ უფლებას, არ აღიარებს და ეს საკითხი სიმბოლური პოლიტიკური წესრიგისგან მაქსიმალურად გამიჯნულია, მაშინ, როცა მსოფლიოს უმნიშვნელოვანესი საერთაშორისო აქტები და რიგი ქვეყნების კონსტიტუციები ამ უფლებას ნორმად აქცევენ. ჩვენთან ამას ერთადერთი ახსნა აქვს - თუ სახელმწიფო თავად აიღებს ხელში საბინაო პოლტიკის სტანდარტიზაციის მექანიზმებს, მაშინ იგი ამით შეურაცხყოფს „ბაზრის“ ლოგიკას, რომელიც თავისი მტაცებლური და ანტისაზოგადოებრივი ბუნებით, ბოლო 30 წლის განმავლობაში, სახელმწიფოებრივი განვითარების მთავარ და უპირობო დისკურსად იქცა. სანამ საბინაო პოლიტიკის აუცილებლობაზე დავიწყებთ საუბარს, საჭიროა თვალი გადავავლოთ პოსტსაბჭოთა პერიოდში ნეოლიბერალური რეფორმების შემდეგ განვითარებულ ისტორიულ კონტექსტებს. თუკი, მაგალითად, 1988 წლისთვის ურბანულ ნაწილში საბინაო რესურსის პროცენტულობა საჯარო და კერძო სექტორებზე 79/21 პროპორციით არსებობდა, პოსტსაბოთა პერიოდში ეს სურათი რადიკალურად შეიცვალა. დამოუკიდებელი საქართველოს ისტორიაში ერთ-ერთი პირველი კანონპროექტი პირველი ხელისუფლების მიერ ინიცირებლი „ბინების პრივატიზების შესახებ“ აქტი იყო, რომელმაც ნორმატიული სარჩულის მორგება ჩვენთვის კარგად ცნობილი ისტორიული კონტექსტების გამო ვერ მოახერხა. ამის შემდგომ, ცხადია, სამოქალაქო ომის დროს საბინაო პოლიტიკისთვის არავის სცხელოდა, ხოლო შევარდნაძის პერიოდში დაწყებულ პტივატიზაციის უსუსურ და უსისტემო ტალღას თან ერთვოდა საკანონმდებლო-ნორმატიული ბაზების მოშლა, ქალაქგეგმარებითი სტრატეგიების სრული კოლაფსი, კორუფცია და მტაცებლური სპეკულაციები. პრობლემამ არნახულ მასშტაბებს მიაღწია შეიაღაღებული კონფლიქტების შემდგომ დევნილთაა ნაკადის ზრდის გამო. სახელმწიფოს კი ამის პრევენციისთვის მკაფიო პოლიტიკა არ გააჩნდა. „ვარდების რევოლუციის“ შემდგომ იწყება ნეოლიბერალური რეფორმებისა და საბინაო სექტორში მასშტაბური პრივატიზაციის მორიგი ტალღა. საბინაო პოლიტიკაზე პასუხისმგებლობა სახელმწიფომ სრულად ჩამოიშორა და იგი კერძო ბიზნესს მიანდო, თავად კი ხელი მიჰყო დერეგულაციის პოლიტიკას, რამაც მალევე წარმოშვა ისეთი სიმპტომატური ხასიათის ნიშნები, რგორიცაა „დუმილი თანხმობის ნიშანია“ ან „ერთი სარკმლის“ პრინციპი. რის შედეგადაც გამარტივდა ადმინისტრაციული წარმოება, მოიშალა სამშენებლო სექტორზე ზედამხედველობისა და კონტროლის რეალური მექანიზმები. სწრაფი ტემპით შეიცვალა ურბანული სტრუქტურა, დერეგულაციამ ხელი შეუწყო მშენებლობის მასშტაბების უკონტროლო ზრდას, რის შედეგაცად ბაზარი სპეკულაციურმა სამშენებლო ბიზნესმა დაიკავა. ამის პარალელურად გაიზარდა კერძო პირების დაკრედიტების პრაქტიკა. რასაკვირველია, გაიზარდა იპოთეკური სესხების რაოდენობაც. სამშენებლო კომპანიებმა წინასწარ დაიწყეს ჯერ კიდევ დაუმთავრებელ მრავალსართულიან კომპლექსებში ფულის აღება. მარტივად რომ ვთქვათ, საბინაო პოლიტიკა გამოვიდა საჯარო ინტერესიდან და იგი დაეფუძნა „კერძო“ ლოგიკას - ადამიანს საკუთარი კეთილდღეობის შედეგად თავად უნდა მოეხერხებინა საცხოვრისის უზრუნველყოფა. თუმცა 2008 წელს საქართველო ერთდროულად აღმოჩნდა მსოფლიო ეკონომიკური და რუსეთ-საქართველოს ომის კრიზისის წინაშე, რომლის შედეგებიც კონკრეტულად საბინაო პოლიტიკის კუთხით სავალალო და მოუშუშებელი აღმოჩნდა. კრიზისის გამო მშენებლობის აბსოლუტურმა უმრავლესობამ სტაგნაცია განიცადა, ხოლო ის ათიათასობით ადამიანი, ვისაც წინასწარ ჰქონდათ ფული გადახდილი, ბინის გარეშე დარჩა. იქედან გამომდინარე, რომ დერეგულირებულ სექტორში კომპანიის შემოჭრა უკონტროლოდ ხდებოდა, ხოლო მათი პასუხისმგებლობის დაყენების მიზნით სახელწმიფო არანაირ ბერკეტს არ იტოვებდა, ფაქტობრივად შეუძლებელი გახდა სრული ზარალის აღრიცხვა. მიუხედავად წლების შემდგომ განხორციელებული ფასადური ცვლილებებისა, სამშენებლო ბაზარი ერთ-ერთ ყველაზე დაურეგულირებელ სექტორად რჩება საქართველოში. დამოუკიდებლობის ისტორიაში არც ერთი მოწვევის პარლამენტს დღის წესრიგში არ დაუყენებია საბინაო პოლიტიკის საკითხი და საკუთარ თავზე არ აუღია უსახლკაროდ დარჩენილ ადამიანებზე პასუხისმგებლობა. უსახლკარობა ამ დრომდე რჩება ქყვეყნის ერთ-ერთ უმთავრეს გამოწვევად. წესით პანდემიას უფრო მეტი აქტუალობა უნდა შეეძინა ამ საკითხისთვის, თუმცა, როგორც ჩანს, ჩვენი პოლიტიკური წრეები ისევ დუმილს ირჩევენ. დღესაც არ არსებობს მკაფიო და კონსტრუქციული გეგმა ამ პრობლემის გადასაჭრელად, ეს კი იმ სოციალურ კონტექსტში, როცა 1 კვ.მ ბინის ფასი დაახლოებით ორჯერ უფრო მაღალია ქვეყანაში არსებულ საშუალო ხელფასზე. უსახლკაროთა რაოდენობის დინამიკა დრამატულ ზრდას განიცდის. 2017 წლის მონაცემებით, მხოლოდ თბილისის მასშტაბით, 6000-ზე მეტმა პირმა მიმართა სახელმწიფოს უსახლკაროდ რეგისტრაციისთვის. ამ საკითხზე სახელმწიფოს მხრიდან არ განხორციელებულა შესაბამისი კვლევა. ამის მიზეზი კი შეიძლება ერთგვარი შიში იყოს. შიში იმისა, რომ სრულმასშტაბიანი კვლევის შედეგად მას უსახლკაროთა საგანგაშო რაოდენობა შერჩება ხელში. თუ შემოდგომაზე ვირუსის ახალი ტალღა დაიწყება, სიცივესთან ერთად კიდევ უფრო რთული გახდება მისი მართვა. მივიღეთ მკაფიო მოცემულობა - თუ არ გაქვს სახლი, ვერ შეძლებ თვითიზოლაციას, ხელების საათობრივად დაბანას, ვერ დაემალები ვირუსს და იქნები მისი გავრცელების პოტენციური წყარო. მსოფლიოში განვითარებულმა მოვლენებმა გვაჩვენა, რომ საბინაო პოლიტიკის მოგვარება არა უბრალოდ ჰუმანური აქტი, არამედ გარდაუვალი აუცილებლობის საგანი გახდა. აქ კი ჩნდება მარტივი კითხვა - ვინ უნდა იზრუნოს უსახლკაროებზე? პასუხი კი ასევე მარტივია. ჩვენ უკვე ვნახეთ სახელმწიფოს მიერ პასუხისმგებლობის ჩამოშორებისა და მისი კერძო სექტორზე გადაბარების პოლიტიკა როგორ შევიდა ჩიხში. ვნახეთ, თუ როგორ დამარცხა საჯარო ლოგიკის წინააღმდეგ კერძო ლოგიკა. პანდემიამ კი ეს სურათი კიდევ უფრო მკაფიოდ გადაგვიშალა თვალწინ. ვირუსის გამო მსოფლიომ სხვა რეალობაში გაიღვიძა - უფრო მეტი სოციალური პასუხისმგებლობის აუცილებლობის რეალობაში. ჩვენც ამ მსოფლიოს ნაწილი ვართ, ჩვენც უნდა ვიზრუნოთ კოლექტიური, ძლიერი სახელმწიფო ინსტიტუტებისა და სოციალური სერვისების მშენებლობაზე. მათ შორის იმ იდეაზეც, რომ საცხოვრისის ქონა ადამიანის ფუნდამენტური უფლებაა. გამოგვყევით Facebook-ზე: //

უკრაინულ ჰარპერ ბაზართან ახალ ინტერვიუში, თბილისის მერსედეს-ბენც მოდის კვირეულის დამფუძნებელმა და ორგანიზატორმა, სოფო ჭყონიამ კორონავირუსის პანდემიის პირობებში ქართველი დიზაინერების მდგომარეობაზე, სამომავლო გეგმებზე და იმ სირთულეებზე ისაუბრა, რომლის გადალახვაც ქართულ მოდის ინდუსტრიას უახლოეს მომავალში მოუწევს. მოსალოდნელ სიახლეს წარმოადგენს თბილისის მერსედეს-ბენც მოდის კვირეულის 2020 წლის შემოდგომა/ზამთრის სეზონის გაუქმება. თბილისში ქვეყნის ყველაზე მნიშვნელოვანი მოდური ღონისძიება მაისში იგეგმებოდა. „მაისის ჩვენებებისთვის უკვე მზად ვიყავით და ჩვენთვის ეს დიდი უკან გადადგმული ნაბიჯია. ჩვენ მილანისნაირი ძალაუფლება ან პარიზისნაირი ხილვადობა არ გვაქვს. ჩვენ ლოკალური პროექტი გვაქვს. ეს პლატფორმა ქართველი დიზაინერებისთვის ყველაზე დიდი შესაძლებლობაა, რომელზეც საერთაშორისო მყიდველები (ბაერები) და ჟურნალისტები ჩამოდიან. ახლა ეს ყველაფერი გაჩერდა. საუკეთესო ვარიანტში შემოდგომაზე განვაახლებთ ჩვენებებს, მაგრამ რომ ვერ შევძლოთ? არ ვიცი რა იქნება და რა მოტივაცია ექნებათ დიზაინერებს, მათ ბიზნესს. ჩვენს პროექტს არ აქვს რესურსი, რომ შეიქმნას ფონდი მათ მხარდასაჭერად, როგორც ეს გააკეთეს ანა ვინტურმა და ტომ ფორდმა“ – აღნიშნა ჭყონიამ. ანა ვინტურმა და ტომ ფორდმა პანდემიის შედეგად დაზარალებული ამერიკელი დიზაინერებისთვის ფონდი 2 კვირის წინ შექმნეს და პირველივე დღეს მხოლოდ რალფ ლორენისგან 1 მილიონი დოლარის მხარდაჭერა მიიღეს. ერთი მილიონი ფუნტით დაიწყო ბრიტანეთის მოდის საბჭომაც საკუთარი დიზაინერების გამხნევება, თუმცა ლონდონში ამბობენ, რომ პოსტ-კორონავირუსის პერიოდის გადასალახად მხოლოდ ინდუსტრიაში მოძიებული რესურსები საკმარისი არ იქნება და მთავრობის, კულტურის და ფინანსთა სამინისტროების მხარდაჭერა აუცილებელი გახდება. კითხვაზე, ახლა საქართველოს სახელმწიფოს მხრიდან მოდის ინდუსტრიის და ადგილობრივი დიზაინერების დახმარება არის თუ არა შესაძლებელი, ჭყონია პასუხობს: „არა ერთხელ წამომიყენებია ამასთან დაკავშირებით ინიციატივები, რომლებიც ხშირ შემთხვევაში არ იყო გათვალისწინებული. ახლა არავინ არ დაგვეხმარება სახელმწიფო ინსტიტუტებიდან. წინა სეზონზეც “აწარმოე საქართველოში”-მ, რომელიც ფინანსთა სამინისტროს პროექტია, შეამცირა ჩვენი დაფინანსება, რადგან პერსპექტივას ვერ ხედავდა მოდის ინდუსტრიის განვითარებაში. ჩვენ მოდის კვირეულს მაინც ჩავატარებთ, მაგრამ აუცილებლად შევამცირებთ დიზაინერების რაოდენობას. დავტოვებთ მხოლოდ მათ, ვინც უკვე გარკვეულ წარმატებას მიაღწია და გარანტირებულად დადებს კარგ შედეგებს ხარისხის და შემოქმედების ჭრილში“. სხვა გზა არ გვექნება. ამიტომაც შევამცირებთ დიზაინერების რაოდენობას. ჩვენ ძალიან დიდი მოდის კვირეული გვქონდა, 6 დღე ჩვენებებით გადატვირთული. ასობით მოწვეული სტუმარი. ეს ნამდვილად მასშტაბური ღონისძიება იყო. ამის ფონზე, სტუმრებს, ხშირ შემთხვევაში, ყველაფრის გააზრების ძალაც კი არ რჩებოდათ. ამიერიდან საკმაოდ მცირედის შერჩევა მოგვიწევს და შედეგად ჩვენებების შემცირებაც. შესაბამისად, მოწვეულები იქნებიან მხოლოდ ისინი, ვინც ნამდვილად შეძლებენ წვლილის შეტანას ქართული მოდის განვითარებაში. მე შევძლებ განვახორციელო ზუსტად ის, რაც თავიდან მქონდა ჩაფიქრებული. იდეამ, რომ ყველასთვის მიმეცა შანსი, სხვა მიმართულებით წამიყვანა“. საინტერესოა რას ფიქრობენ თავად დიზაინერები, რომლებსაც წინ გამოწვევებით სავსე რამდენიმე სეზონი და წელიც კი ელით. „ბევრთან ვარ ყოველდღიურ კავშირში, თავიდან ყველას შოკი ჰქონდა. ეგონათ, რომ ცხოვრება დასრულდა. მაგალითად Tatuna-ს და Situationist-ს დიდი შეკვეთები ჰქონდათ Dover Street Market-იდან. რა იქნება შემდგომ ბუნდოვანია. შეკვეთები უქმდება. წარმოების შენარჩუნება კი უფრო ადვილი აღმოჩნდა. ქართველი დიზაინერების უმეტესობას დიდი ფაბრიკების ნაცვლად პატარა ატელიეები აქვთ. არაა რთული ამ ყველაფრის სახლის პირობებში გადატანა. მეორე მხრივ, მგონია, რომ ახლა შეიძლება დადგეს ქართველი დიზაინერების ვარსკვლავური მომენტი. ისინი მსოფლიო ბრენდებზე ბევრად იაფია, თუმცა ხარისხით არ ჩამოუვარდებიან. ეს უბრალოდ სიტყვები არაა, პარიზში ბევრ დროს ვატარებ და მაღაზიებშიც დავდივარ. ვიცი, რომ ქართველებს იგივე ხარისხი აქვთ. შემოქმედებით მხარეს რაც შეეხება, აქ ქართველები ნამდვილად იგებენ მსოფლიო ბრენდებთან შედარებისას“. თავის ფავორიტებზე საუბრისას ჭყონიამ აღნიშნა: „არის ბრენდები, რომლებსაც დიდი სიამოვნებით ვატარებ. არის ბრენდები, რომლებიც სტილისტურად არ მერგება, თუმცა ვიცი რომ მათ აქვთ თავიანთი ნიშა, ვხედავ მათ პოტენციალს, მითუმეტეს, როცა მათ ყავთ პროფესიონალებით დაკომპლექტებული გუნდი და მათთან მუშაობა სასიამოვნოა. მომწონს სიტუაციონისტი, ვთვლი, რომ მათი ყოველი ახალი კოლექცია წინაზე უკეთესია. ვთვლი, რომ ბოლო წლებში გიორგი ქებურია ძალიან გაიზარდა. მატერიელი არის ძალიან საინტერესო და აქტიური ბრენდი. ძალიან მარტივი და სასიამოვნოა ანუკისთან მუშაობა, ისინი ყოველთვის მზად არიან განვითარებისთვის, ამასთან თავად ანუკი ყოველთვის ითვალისწინებს რჩევებს და ადეკვატურადაა განწყობილი კონსტრუქციული კრიტიკის მიმართ. პლუს ყველაფერს დროულად აკეთებს“. 2019 წელს სოფო ჭყონია მოდის გლობალური ინდუსტრიის ყველაზე გავლენიან და მნიშვნელოვან ადამიანებში დასახელდა. ის მესამე ქართველია, ვინც The Business of Fashion – მა რეიტინგში შეიყვანა.#Fashion #SofiaTchkonia #Art #georgiandesigner Tbilisi

2019 წლის განმავლობაში საქართველოს სადაზღვევო სექტორის მიერ მოზიდულმა სადაზღვევო პრემიამ პირდაპირი დაზღვევის საქმიანობიდან 625 მილიონი ლარი შეადგინა. ამავე პერიოდის შედეგებით, მზღვეველების სადაზღვევო მოგებამ 157 მილიონი ლარი შეადგინა, ხოლო სადაზღვევო კომპანიების წმინდა მოგება თითქმის განახევრდა და 25 მილიონ ლარს გაუტოლდა. სადაზღვევო კომპანიების აქტივების ჯამური მოცულობა 799 მილიონ ლარს, ხოლო კაპიტალი 235 მილიონ ლარს შეადგენდა. აღსანიშნავია, რომ 2018 წელს კომპანიების წმინდა მოგება 42.19 მილიონ ლარს, აქტივები - 743.22 მილიონ ლარს, ხოლო კაპიტალი 221.64 მილიონ ლარს შეადგენდა. „სადაზღვევო ასოციაციის“ ხელმძღვანელმა დევი ხეჩინაშვილმა „კომერსანტთან“ საუბრისას აღნიშნა, რომ სექტორის ზრდისთვის აუცილებელია საქართველოს იურიდიული და ფიზიკური პირების მიერ დაზღვევის პროდუქტების მოხმარება გაიზარდოს, ეს კულტურა კი ძირითადად სავალდებულო დაზღვევის მეშვეობით ინერგება, არა იმიტომ რომ ესაა მიზანი, არამედ ამ დროს მთავრობა დაზღვევის მეშვეობით რისკებს მართავს. „2019 წელს სადაზღვევო სექტორის წმინდა მოგება თითქმის განახევრდა, ეს გამოიწვია იმან, რომ ბაზარზე კონკურენცია იზრდება და ის რაც წინა წელს მომგებიანობის ძირითადი განმსაზღვრელი იყო, მაგალითად, უცხო ქვეყანაში რეგისტრირებული მანქანების დაზღვევის სისტემა, უკვე რეალობაში ჩაჯდა. გარდა ამისა, ზარალიანობამ იმატა, მათ შორის, ისეთი უმნიშვნელოვანესი მიმართულებით, როგორიცაა ჯანმრთელობის დაზღვევა, რასაც ბაზრის ნახევარი უჭირავს, ასევე მაღალი იყო აგროდაზღვევის ზარალი. თუმცა, ყველაზე მთავარი პრობლემა ის არის, რომ ბაზარი არ იზრდება ანუ სადაზღვევო მოცვა არ იმატებს, არ შემოდის სავალდებულო დაზღვევები, რომელიც ბევრჯერ ითქვა, თუნდაც, ავტომფლობელებთან მიმართებაში, ასევე არ ვითარდება ეკონომიკაც ისე, რომ ბუნებრივი ზრდა ამის ხარჯზე ხდებოდეს. მცირე ოდენობის ბუნებრივი ნამატი არის, მაგარამ მთავარია, რომ საქართველოს იურიდიული და ფიზიკური პირების მიერ დაზღვევის პროდუქტების მოხმარება გაიზარდოს, ვიცით ეს როგორ უნდა მოხდეს და რაზე არის დამოკიდებული, ეს კულტურა ძირითადად სავალდებულო დაზღვევის მეშვეობით ინერგება, არა იმიტომ რომ ესაა მიზანი, არამედ ამ დროს მთავრობა დაზღვევის მეშვეობით რისკებს მართავს. ჩვენთან ასე არ ხდება, ამიტომ გვქონდა ასეთი 2019 წელი“,- აცხადებს დევი ხეჩინაშვილი. „სადაზღვევო ასოციაციის“ ხელმძღვანელი იმ უარყოფით შედეგებზეც საუბრობს, რის წინაშეც არსებული პანდემიის პირობებში შესაძლოა სადაზრვევო სექტორი აღმოჩნდეს. მისივე თქმით, მიუხედავად იმისა, რომ წელს დიდი გეგმები ჰქონდათ, კორონავირუსმა სიტუაცია რადიკალურად შეცვალა. „რაც შეეხება წლევანდელ წელს, დიდი მოლოდინები და გეგმები გვქონდა, მაგრამ კორონავირუსის ფონზე გაზრდის ნაცვლად, კიდევ უფრო დიდ შემცირებას ველოდებით, განსაკუთრებით შემდეგ თვეებში. საცალო ბაზარო, რომელიც ძალიან ძლიერი არ იყო, მაგრამ ასე თუ ისე ვითარდებოდა უკან იხევს და ეკონომიკის შემცირებასაც ველოდებით, რაც რა თქმა უნდა ჩვენზეც დიდ გავლენას მოახდენს. დაზღვევის კულტურის ნაკლებად მქონე საზოგადოებაში როგორც ჩვენია, ეს მოლოდინები უფრო მეტად უარყოფითია“, - განმარტა დევი ხეჩინაშვილმა. აღსანიშნავია, რომ საქართველოს მოსახლეობის 16% სარგებლობს კერძო სამედიცინო დაზღვევით, ასევე საქართველოში რეგისტრირებული ავტომობილების მხოლოდ 7%-ია დაზღვეული. 2019 წელს 602,833 სამედიცინო დაზღვევის პოლისები იყო მოქმედი. ავტოდაზღვევის კუთხით კი, 95,758 პოლისი იყო გაყიდული. #news

თვითონ ეს ტერმინი, რომელიც გარემოს დაცვის აღსანიშნავად გამოიყენება ბერძნული სიტყვაა (Oikos - სახლი, გარემო; Logos - შეცნობა) და გარემოს შესწავლას გულისხმობს. იმ გარემოსი რომელსაც ადამიანი დღესაც, 21-ე საუკუნეშიც დიდ ზიანს აყენებს. უამრავ წყაროში გვხვდება ინფორმაცია, იმის შესახებ თუ რა საფრთხის შემცველია მისდამი უყურადღებობა და უდიერი მოპყრობა. მაგრამ ადამიანები არ ითვალისწინებენ წარსულ გამოცდილებას და მაინც არ დგამენ მკვეთრ ნაბიჯებს. რა იგულისხმება მკვეთრ ნაბიჯებში? ჰაერის, ნიადაგის, წყლის დაბინძურება და სხვა. ამ პრობლემების აღმოსაფხვრელად მკვეთრი და კომპლექსური ნაბიჯების გადადგმაა საჭირო. ავიღოთ ჩვენი ქვეყანა, ყველა ვხვდებით რომ, თუ არსებულ ეკოსისტემას არ გავუფრთხილდებით ყველაზე ბრუტალურ შედეგს მივიღებთ, რომელთა შორის უმძიმესი ცოცხალი არსებების განადგურება მათ შორის ადამიანის. სიმართლეს რომ თვალი გავუსწოროთ ეს პროცესი უკვე დაწყებულია, ჩვენი უმოქმედობით. მაგალითისთვის ავიღოთ ბოლო 5 წლის განმავლობაში, ჩვენს ქვეყანაში სხვადასხვა დაავადებებით გარდაცვლილთა სტატისტიკა: სიმსივნე - 35 394 ადამიანი; სასუნთქი სისტემის დაავადებები - 13 893 ადამიანი, სისხლის მიმოქცევის პრობლემები - 101 775 ადამიანი. როგორც კვლევები ამბობენ ზემოთ აღნიშნულ დაავადებებს, კავშირი აქვთ გარემოზე უდეირ მოპყრობასთან და ერთ-ერთი გამომწვევი მიზეზი, ამ დაავადებებისა ესაა. ისიც აღსანიშნავია, რომ საქართველო ჰაერის სისუფთავის ინდექსით 109-ე ადგილს იკავებს. სუფთა ჰაერის პირველი მტერი კი ავტომობილებიდან და ქარხანა-დანადგარებიდან გამოყოფილი გამონაბოლქვია. ნივთიერებები, როგორიცაა: მტვრის მყარი ნაწილაკები; NO2(აზოტის დიოქსიდი); SO2(გოგირდის დიოქსიდი) PM-2.5,PM-10 ერევა იმ ჰაერს რომლსაც ჩვენ ვსუნთქავთ. და მაინც რა პრობლემებს იწვევს ? ის გამომწვევია ისეთი პრობლემებისა, როგორიცაა: სიმსივნე, თვალის გაღიზიანება, ბრონქიტი, სუნთქვის გახშირება, სასუნთქი სისტემის დაზიანება, სიმძიმის შეგრძნება გულმკერდის არეში, რესპირატორული ინფექციებისადმი მაღალი მგრძნობელობა და სხვა. თუმცა ამის მიუხედავად, ქვეყანაში მაინც მიმდინარეობს „დიზელზე“ მომუშავე ავტომობილების გადაადგილება და უფილტრო ქარხნების ფუნქციონირება. უამრავმა სახელმწიფომ დაიწყო ელექტროავტომობილებზე და ველოსიპედებზე გადაჯდომა. მაგალითად: მსოფლიოში პირველად, ავსტრიის ქალაქ ბაირონ ბეიში უნდა მოხდეს 100%-ით მზის ენერგიაზე მომუშავე მატარებლის ამუშავება. „SunMan”-ის მზის პანელები დამონტაჟებულია მატარებლის სახურავზე, რომელიც გამოიმუშავებს ენერგიას, 77კვ/სთ. მატარებლის ელემენტებს დაახლოებით იგივე შესაძლებლობის სიმძლიერე აქვს, რაც „ტესლას S“ მოდელს და დატენვა ჰყოფნის 12-დან 15-მდე მარშუტის შესრულებას. ამასთანავე იგი ინაზღაურებს დახარჯული ენერგიის 25%-ს. თავდაპირველად მატარებლით მოსახლეობა მხოლოდ შაბათ-კვირას ისარგებლებს, მაგრამ იანვრიდან ის სრული დატვირთვით დაიწყებს მუშაობას. ეს არის ერთ-ერთი მაგალითი, იმისა თუ როგორ ებრძვის განვითარებული სახელმწიფო ჰაერის დაბინძურებას. ის ხომ მხოლოდ დაავადებების გამომწვევი არა. დაბინძურებული ჰაერი ტემპერატურის მატების ერთ-ერთი გამომწვევი მიზეზია, რაც თავის მხრივ იწვევს ყინულის საფარის დნობას და ხანძრებს. მაგ: 1972 წლის შემდგომ, გრენლანდიის ყინულის საფარის დნობამ, ზღვის დონის 1,27 სმ-ით აწევა გამოიწვია. აპრილში გამოქვეყნებული კვლევის მიხედვით, სტატისტიკის ნახევარი გასულ რვა წელზე მოდის. ამ მაჩვენებლის მიხედვით, ვარაუდობენ რომ, დანიის ყინულოვანი საფარი 1000 წელიწადში გადნება, რაც წყლის 27მ-ით მომატებას გამოიწვევს. დანიის მეტეოროლოგიური ინსტიტუტის კლიმატოლოგი, რუთ მოტარამი ამ ქრონოლოგიას ეჭვის თვალით უყურებს და თვლის, რომ ტემპერატურის 1,5-2 გრადუსით მომატების შემთხვევაში, დადგება წერტილი რომლის, იქითაც გრენლანდიის ყინულოვანის საფარის შენარჩუნება შეუძლებელი გახდება. დნობის პროცესი ასევეა აჩქარებული დედამიწის მეორე მხარეს, ანტარქტიდაზე. გასული 10 წლის განმავლობაში კონტინენტი ყოველწლიურად 252 მილიარდ ტონა ყინულს კარგავდა, რაც შეეხება გრენლანდიას, ის წელიწადში 286 მილიარდ ტონას. ამ ციფრების ნაწილი ახერხებს განმეორებით გაყინვას, მაგრამ ეს საკმარისი არ არის წყლის დონის დასაწევად. ანტარქტიდისა და გრენლანდიის ყინულოვან საფარში თავმოყრილია მსოფლიო მტკნარი წყლის 99%. მათი გადნობის შემთხვევაში ხმელეთის დიდი ნაწილი დაიფარება წყლით, მაგ: ფლორიდის შტატი. მეორე უდიდესი პრობლემა რასაც ტემპერატურის მატება იწვევს ხანძრებია. იმის გამო რომ ტემპერატურა ხშირად მატულობს, დედამიწის სხვადასხვა კუთხეებში ხშირია ხანძრები, რაც საგრძნობლად ამცირებს ტყით დაფარული ხმელეთის ნაწილს. მცენარეების მიერ გამოყოფილი ჟანგბადი ეხმარება ტემპერატურას დაწეევაში, ადამიანებს კი არსებობაში. აქვე აღსანიშნავია ცხოველები, რომლრბიც ამ ხანძრებს ეწირებიან და უამრავი სახეობა საფრთხის წინაშე დგას. იმისათვის რომ კიდევ ერთხელ გავიაზროთ თუ რამხელა უბედურება მოაქვს ხანძარს გავიხსენოთ, 2019 წელს მომხდარი ხანძარი ამაზონის ჯუნგლებში. „დედამიწის ფილტვებად“ წოდებული ტყის მასივის დაწვამ, რომელიც ტერიტორიული განაწილებით 9 სახელმწიფოს აერთიანებს(,ბრაზილია, პერუ, ვენესუელა, ეკვადორი, ბოლივია, გაიანა, სურინამი, საფრანგეთის გვიანა) უდიდესი ზიანი გამოიწვია თავისი მაშტაბებით. ამ ხანძრის დროს განადგურდა ათასობით ხე და დაიღუპა უამრავი ცხოველი. ეს ერთადერთი შემთხვევა არა. ბოლო ორი წლის განმავლობაში ხშირად ვიგებთ, ამა თუ იმ ტყის დაწვის შესახებ ამბებს, რაც დიდი საფრთხის წინაშე გვაყენებს ჩვენ. განსაკუთრებული პრებლემა იქმნება ახალი ხე-მცენარეების გაზრდაში, რადგან იმისათვის, რომ მიწის დამწვარი ნაწილი აღდგეს და ის კვლავ ნაყოფიერი გახდეს მათ გასაზრდელად წლები საჭირო. ზემოთ აღნიშნულ პრობლემებთან ერთად, აუცილებლად უნდა ვახსენოთ ოზონის პრობლემა, რომელიც არა ნაკლები ზიანის მომტანია. ოზონი უფერო გაზის ერთობაა, რომელიც დედამიწის ატმოსფეროს ნაწილია. ის ქიმიურად აქტიური ნივთიერება, რომელიც თავის მხრივ მარტივად რეაგირებს სხვა ნივთიერებებზე. დედამიწის ზედაპირთან ახლოს მომხდარი რეაგირება, იწვევს მცენარის სიცოცხლის და ფილტვის ქსოვილების დაზიანებას, რადგან ეს რეაგირება რეზინის გახეთქვას ჰგავს. ის ასევე შთანთქავს მზის მავნე კომპონენტებს, რომლებიც „ულტრაიისფერი გამოსხივების“ სახელითაა ცნობილი. მისი ამგვარი ქმედება იცავს ცოცხალ ორგანიზმებს. მაგრამ სამწუხაროდ ქლოროფუეროკარბონების მსგავსი აირების გამო მოხდა მისი მოლეკულური სტრუქტურის დარღვევა, რამაც გამოიწვია მასში ღრმულის წარმოქმნა. ყოველწლიურად, ბოლო რამდენიმე ათწლეულის განმავლობაში, სამხრეთ ნახევარსფეროში, გაზაფხულზე, ქიმიური რეაქციები, რომლებიც შეიცავენ ქლორსა და ბრომს, სამხრეთ პოლარულ რეგიონში ოზონს სწრაფად და სასტიკად ანადგურებენ. მისი განადგურება ცოცხალი ორგანიზმებისათვის ფატალური შედეგის მომცემია. მისი არ არსებობით მოხდება დედამიწაზე ულტრაიისფერი სხივების მოხვედრა. მეცნიერების თქმით მან შეიძლება გამოიწვიოს: ორგანიზმების დნმ-ს ცვლილება, კანის კიბო უმწვავესი ფორმით და ადამიანების სიკვდილი. ადამიანებიის ქმედებებით ჩვენ უფრო ვასწრაფებთ ამ პროცესს, მაგრამ არსებობს კვლევები, რომელთა თქმითაც ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში ამ პროცესის მიმდინარეობა შემცირებულია. მსოფლიო ამ პროცესის უფრო შესამცირებლად ატარებს სხვადასხვა პრევენციებს. ერთ-ერთი ასეთი პრევენციაა: ელექტროავტომობილების მასიური გამოყენება და გამონაბოლქვის შემცირება. ეკოსისტემის უკეთ დასაცავად ადამიანებმა უნდა ვიზრუნოთ მასზე, ნებისმიერი ხერხით რომელიც მისი გადარჩენისთვის იქნება საჭირო. ერთ-ერთი ასეთი ხერხია ნარჩენების გადამუშავება. რომლის მეშვეობითაც მოვახერხებთ გარემო დავიცვათ დაბინძურებისგან. ეს პროცესი დაწყებულია რიგ სახელმწიფოებში, რომელთა შორისაც საქართველოა. მაგრამ ამ შესანიშნავ საქმეში ჩვენ თითოეულმა ადამიანმა უნდა შევიტანოთ ჩვენი წვლილი, თუნდაც გარემოში ნარჩენების არ დაყრა.#feedcgrantFeedc Feedc Support #ჯანსაღიცხოვრება #მეცნიერება #ასტროლოგია #ეკოლოგია#feedc#newsonfeedc#feedcproject#ჩემიქალაქიმკლავს

სახალხო დამცველმა, ნინო ლომჯარიამ საკუთარ Facebook გვერდზე გააზიარა ომბუდსმენის შეფასება იმასთან დაკავშირებით, თუ რა მოხდა 20-21 ივნისის ღამეს. გავრცელებულ დოკუმენტში 10 ყველაზე ხშირად დასმულ შეკითხვაზეა პასუხი გაცემული. გთავაზობთ დოკუმენტს უცვლელად. 1. რას ვიგებთ რაციების ჩანაწერებით რეზინის ტყვიების გამოყენების თაობაზე? - შინაგან საქმეთა მინისტრმა 20 ივნისის 23:36 წუთზე უბრძანა მის მოადგილეებსა და სხვა დაქვემდებარებულ პირებს (მათ შორის, გდდ-ს დირექტორს), რომ აქციის დაშლისას გამოყენებული არ ყოფილიყო რეზინის ტყვიები. აღნიშნულის საპირისპიროდ, ტელეკომპანიების მიერ გადაღებული კადრები უთითებს, რომ რეზინის ტყვიების გასროლა მალევე, 00:00 საათის დადგომისას დაიწყო. მიუხედავად ამისა, 21 ივნისის 00:16 წუთზე გდდ-ს დირექტორმა ხელმძღვანელობას მოახსენა, რომ თოფებს არ იყენებენ. რაციის ჩანაწერების მიხედვით, რეზინის ტყვიების არგამოყენებასთან დაკავშირებით ბრძანება გამეორდა 00:36 საათზეც, რომელიც კვლავ არ შესრულებულა. 02:34 საათზე გდდ-ს დირექტორმა რეზინის ტყვიების გამოსაყენებლად დამატებითი ნებართვა ითხოვა. აღნიშნულ მოთხოვნაზე ხელმძღვანელისგან უარი მიიღო, რომლის მიღებაც დაადასტურა. აღნიშნულის მიუხედავად, ტელეკომპანიების ჩანაწერიდან იკვეთება, რომ მალევე კვლავ გაგრძელდა რეზინის ტყვიების ხშირი სროლა. 2. რას ამბობენ მსროლელები რეზინის ტყვიების გამოყენებაზე? - შსს-ს განსაკუთრებულ დავალებათა დეპარტამენტის (გდდ) მსროლელები მიუთითებენ, რომ არალეტალურ იარაღს იყენებდნენ სიტუაციის მიხედვით, რადგან თავიდანვე ჰქონდათ მიღებული ყველანაირი სიტუაციისთვის მზადყოფნის ზოგადი ნებართვა. განმარტეს, რომ რეზინის ტყვიების გამოყენების გადაწყვეტილება მიიღეს ინდივიდუალურად, კონკრეტული საფრთხის შეფასების შედეგად. ასევე, მსროლელებმა მიუთითეს, რომ ტყვიების გამოყენების დროს მათი მეთაურებიც იქვე იყვნენ, თუმცა რეზინის ტყვიების გამოყენების შეწყვეტის ბრძანება არ გაუციათ. აქციის დაშლისას, რამდენიმე საათის - დაახლოებით 00:00 საათიდან 04:30 საათამდე - განმავლობაში, გდდ-სა და ობიექტების დაცვის დეპარტამენტის 100-ზე მეტმა თანამშრომელმა გამოიყენა 3 სახეობის იარაღი, 5 სახეობის ტყვია და ჭურვი. შსს მინისტრის მიერ მედიაში გავრცელებული ინფორმაციის მიხედვით, გასროლილ იქნა დაახლოებით 800-მდე რეზინის ტყვია. 2 3. რა როლი ჰქონდა შსს-ს იმჟამინდელ მინისტრსა და მის მოადგილეებს და იცოდნენ თუ არა მათ რეზინის ტყვიების გამოყენების თაობაზე? - გიორგი გახარია, კახაბერ საბანაძე და ვლადიმერ ბორცვაძე იმყოფებოდნენ პარლამენტთან 20 ივნისის 22 საათიდან. მინისტრი და მისი მოადგილეები ჩვენებებში უთითებენ, რომ ცრემლსადენი გაზის ჭურვებისა და წყლის ჭავლის გამოყენება მოხდა მათი ბრძანებით, ხოლო რეზინის ტყვიების გამოყენებაზე ბრძანება არ გაუციათ. მინისტრი და მისი მოადგილეები ჩვენებებში უთითებენ, რომ რეზინის ტყვიების გამოყენებისთანავე, მალევე მათთვის ცნობილი გახდა, თუმცა არ აკონკრეტებენ ზუსტ დროს. მინისტრისა და მისი მოადგილეებისთვის ამ ინფორმაციის მიწოდების საშუალება (პირადი ვერბალური კომუნიკაცია, რაცია, მობილური ტელეფონი, ტელეკომუნიკაცია და სხვა) გამოძიებას დადგენილი არ აქვს. 4. იყო თუ არა აქციის დაშლისას გამოყენებული პროპორციული და თანაზომიერი საშუალებები? - გამოყენებული ძალა არ შეიძლება შეფასდეს პროპორციულ და თანაზომიერ საშუალებად, შემდეგი გარემოებების/ფაქტორების გამო: (1) მეთოფეების მხრიდან ბრძანების არარსებობის პირობებში არალეტალური ჭურვების გამოყენება; (2) ჭურვების და მეთოფეების დიდი რაოდენობა (3) ოპერაციის მიმდინარეობის ფართობი და რამდენიმე საათიანი პერიოდის მანძილზე რეზინის ტყვიების გამოყენება; (4) დაშავებული მომიტინგეების რაოდენობა; (5) ინდივიდუალური პოლიციელების მიმართ გამოცალკევებით მოქალაქეთა ცალკეული ჯგუფების მიერ თავდასხმის შემთხვევების არ არსებობა (რაც აუცილებელი მოგერიების მდგომარეობას გაამართლებდა). 5. განხორციელდა თუ არა შეკრების მონაწილეთა გაფრთხილება ძალის მოსალოდნელი გამოყენების თაობაზე? – შეკრების შეწყვეტის ღონისძიებების დაწყებამდე ადგილზე არ შესრულებულა კანონით გათვალისწინებული წინასწარი გაფრთხილების ვალდებულება ფიზიკური ძალისა და სპეციალური საშუალებების მოსალოდნელი გამოყენების თაობაზე და შესაბამისად, სამართალდამცავებს მონაწილეებისთვის არც გონივრული დრო მიუციათ კანონიერი მოთხოვნის შესრულებისა და შეკრების ადგილის დატოვებისთვის. 1 აღსანიშნავია, რომ მოცემულ შემთხვევაში, სახეზე არ იყო აღნიშნული ვალდებულებისგან სამართალდამცავების გათავისუფლების წინაპირობა, 2 1 „პოლიციის შესახებ“ საქართველოს კანონი, მუხლი 31, ნაწილი 3. 2 წინასწარი გაფრთხილების ვალდებულებისგან პოლიციელი თავისუფლდება, როცა დაყოვნებამ შეიძლება გამოიწვიოს პირის ან/და პოლიციელის სიცოცხლისა და ჯანმრთელობის ხელყოფა ან სხვა მძიმე შედეგი, ან შექმნილ სიტუაციაში ასეთი გაფრთხილება გაუმართლებელია ან შეუძლებელია. 3 რამდენადაც ადგილზე არსებობდა გაფრთხილების პრაქტიკული შესაძლებლობა როგორც პარლამენტში თვითნებური შეღწევის შესახებ განცხადების გაკეთებიდან სიტუაციის თავდაპირველ გამწვავებამდე, ასევე მის შემდგომ პერიოდშიც. 3 რაც შეეხება შეკრების შეწყვეტამდე მონაწილეთა გაფრთხილებას საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიერ საჯაროდ გავრცელებული განცხადებით, აგრეთვე მედია საშუალებებით საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრისა და თბილისის მერის მიერ გაჟღერებულ მოწოდებებს, 4 მსგავსი ღონისძიებები არ უზრუნველყოფს შეკრების მონაწილეთა სრულფასოვან ინფორმირებას და არ აკმაყოფილებს ძალის გამოყენებამდე მათი სათანადო გაფრთხილების სტანდარტს. კერძოდ, ეუთოს/დემოკრატიული ინსტიტუტებისა და ადამიანის უფლებების ოფისის მითითებით, ძალის გამოყენებამდე, მონაწილეთა გაფრთხილება შესაბამისი ხმის გამაძლიერებელი აპარატურის მეშვეობით, შეკრებაზე რამდენჯერმე უნდა განხორციელდეს, უნდა იყოს მკაფიო, გასაგები და არ იფარებოდეს სხვა ბგერებით. საჭიროების შემთხვევაში, გაფრთხილება რამდენიმე ადგილიდან უნდა გაკეთდეს, რათა იგი ყველა მონაწილემ გაიგოს. 5 6. რამდენი ადამიანი დაშავდა? - საქმეზე დანიშნული სასამართლო-სამედიცინო ექსპერტიზის ჩამტარებელ დაწესებულებას გაეგზავნა 273 პირის დაზიანებების ამსახველი სამედიცნო დოკუმენტები, რომელთა მცირე ნაწილზე მიღებული დასკვნების თანახმად, ფიქსირდება დაზიანებები სხეულის სხვადასხვა არეში, მათ შორის, თავსა და სახეზე, ასევე, ცხვირის, შუბლის, ქალას და სახის ძვლების მოტეხილობები, ქალა-ტვინის დახურული ტრავმა, ხოლო 2 პირს სიცოცხლისთვის სახიფათო მძიმე ხარისხის ჯანმრთელობის დაზიანება დაუდგინდა. სახალხო დამცველის წარმომადგენლებმა მოინახულეს აქციის დაშლის შემდგომ ადმინისტრაციული წესით დაკავებული 116 პირი. მათგან 35 მიუთითებდა ძალადობაზე პოლიციის მხრიდან, 12 პირს დაზიანებებიც აღენიშნებოდა. 3 შეკრების მიმდინარეობისას, პარლამენტში შესაძლო შეჭრის შესახებ განცხადება 21:08 საათზე გაჟღერდა, ხოლო ადგილზე სიტუაცია პირველად 21:50 საათიდან გამწვავდა, როდესაც აქციის მონაწილეთა ნაწილმა პოლიციის კორდონის გარღვევა და პარლამენტის ეზოში შესვლა სცადა, თუმცა ძალის გამოყენება მოხდა აღნიშნული ინციდენტიდან 2 საათის გასვლის შემდეგ. ამასთან, სიტუაციის პირველი ესკალაციიდან ძალის გამოყენებამდე, დაახლოებით 40 წუთის განმავლობაში, შეკრების მონაწილეებს შეწყვეტილი ჰქონდათ ძალადობრივი ქმედებები. 4 იხ. საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირდაპირი ეთერი (22:39 საათიდან და 22:59 საათიდან) ხელმისაწვდომია ვებგვერდზე: 5 ეუთო/დემოკრატიული ინსტიტუტებისა და ადამიანის უფლებებს ოფისი (OSCE/ODIHR), ადამიანის უფლებების სახელმძღვანელო შეკრებების დროს პოლიციის მიერ წესრიგის დაცვის შესახებ, 2016, გვ. 133-134, ხელმისაწვდომია: 4 7. რამდენი ჟურნალისტი დაშავდა? - ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის ცნობით, დაშავდა მედიის 40-მდე წარმომადგენელი. 6 რამდენიმე მათგანის განცხადებით, პოლიცია მათ რეზინის ტყვიებს დამიზნებით ესროდა მას შემდეგაც კი, როდესაც სამართალდამცავებს ეუბნებოდნენ, რომ მედიის წარმომადგენლები იყვნენ. 7 მიუხედავად ამისა, მედიის არც ერთ წარმომადგენელს ამ დრომდე არ მინიჭებია დაზარალებულის სტატუსი. 8. რატომ ითხოვს სახალხო დამცველი გდდ-ს იმჟამინდელი დირექტორის მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყებას? - გდდ-ს დირექტორის მიმართ ხელმძღვანელმა პირებმა - მინისტრმა და მოადგილეებმა - ორჯერ გასცეს ბრძანება არ გამოეყენებინა რეზინის ტყვიები. დამატებით ერთხელ კი თავად გდდ-ს დირექტორმა ითხოვა ნებართვა რეზინის ტყვიების გამოყენების თაობაზე, რაზეც კვლავ უარი მიიღო. რეზინის ტყვიების გამოყენებაზე სამჯერ (23:36, 00:36 და 02:34 საათები) უარყოფითი ბრძანების მიღების მიუხედავად, ბრძანება არ შესრულდა და რეზინის ტყვიები გამოიყენებოდა აქტიურად. უფრო მეტიც, დაწყებული სროლების მიუხედავად, გდდ-ს დირექტორმა 21 ივნისის 00:16 წუთზე ხელმძღვანელობას მოახსენა მცდარი ინფორმაცია, რომ თოფებს არ იყენებენ. 9. რა საგამოძიებო მოქმედებებია ჩატარებული? - პროკურატურამ მოიპოვა8 ვიდეო-ჩანაწერები, მათი ნაწილი უკვე შეისწავლა/დაათვალიერა. 9 გამოძიებამ შსს-დან ამოიღო გარკვეული მასალები და დოკუმენტაცია. 10 გამოძიების პროცესში გამოიკითხა 625 პირი. 11 დაინიშნა ექსპერტიზები. 12 ცალკე გამოყოფილ საქმეებში დევნა დაიწყო 3 პირის მიმართ. 13 დაზარალებულად ცნეს 8 მოქალაქე. 14 6 ინფორმაცია ხელმისაწვდომია ვებგვერდზე: 7 ინფორმაცია ხელმისაწვდომია ვებგვერდზე: 8 პასუხები წარმოდგენილია 2020 წლის 3 თებერვლის მდგომარეობით სახალხო დამცველის აპარატის თანამშრომლებისთვის წარდგენილი საქმის მასალების გაცნობის შედეგებზე. 2020 წლის 10, 17 და 18 ივნისს კვლავ გაეცნენ აპარატის თანამშრომლები საქმის გარკვეულ ნაწილს. 9 იხ. < > გვ. 10. რა არ არის ამ დრომდე გარკვეული/ჩატარებული? – არ არის გარკვეული რა ღონისძიებები იქნა გატარებული უშუალოდ აქციის დაშლის პერიოდში პოლიციის თანამშრომელთა მხრიდან უფლებამოსილების გადამეტების შესაძლო ფაქტების აღკვეთის მიზნით შსს იმჟამინდელი მინისტრისა და მისი მოადგილეების, ასევე, ღონისძიების ჩატარებაზე პასუხისმგებელი და ხელმძღვანელი პირების მიერ; არ არის მოპოვებული საპროტესტო აქციის მართვაში მონაწილე ყველა რგოლის სამართალდამცავი პირის რაციის ჩანაწერი; არ ამოუღიათ მობილური ტელეფონები და არ დანიშნულა ექსპერტიზები სატელეფონო შეტყობინებების, სოციალური ქსელების საშუალებით განხორციელებული მიმოწერის მოპოვების მიზნით.

რა არის ფემინიზმი? ტერმინი პირველად 1895 წელს იხმარა ელის როსიმ როგორც ქალთა მოძრაობის აღმნიშვნელი სიტყვა, ფემინიზმი როგორც თეორია წარმოიშვა ქალთა მრავალსაუკუნოვანი დისკრიმინაციიდან ისტორიული უსამართლობიდან დასავლურ ცივილიზაციაში (ამ პერიოდში (1920 იან წლებში) ქართულ პარლამენტს 6 ქალი დეპუტატი ჰყავდა, ასევე ქალი მეფეები ისტორიის მანძილზე) პატრიარქალური წყობიდან მამაკაცთა დომინირების უალტირნატივობის კრიტიკის შედეგად. რეალურად მართლაც ხდებოდა ქალთა დისკრიმინაცია სქესის მიხედვით სამოქალაქო უფლებებსა და საზოგადოებრივ ცხოვრებაში, რამაც დაგროვებული უკმაყოფილება სამოქალაქო ამბოხამდე და პროტესტების ტალღამდე მიიყვანა. მე 19 საუკუნის შუა წლებში ბრიტანეთში და და ამერიკის შეერთებული შტატებში საარჩევნო უფლებების მოპოვების მიზნით კამპანიების გატარება დაიწყო, ამ მცდელობებმა გარკვეული გარდაქმნები მოახდინეს თუმცა ტრადიციული დამოკიდებულება ძნელად იცვლებოდა. ბრიტანეთში მაგალითად ქალებისთვის საარჩევნო უფლებების მინიჭების წინააღმდეგი თავადაც ქალი-დედოფალი ვიქტორია იყო. ფემინიზმის განვითარების ე.წ "მეორე ტალღა" ანუ ახალი ეტაპი მე 20 საუკუნის 60 იანი წლებიდან განახლდა. ამ შემთხვევებში უკვე იგი გადაიქცა ე.წ "სექსუალური რევოლუციის" ნაწილად და დიდწილად მან იქონია გავლენა ქალთა სექსუალურ "ემანსიპაციაში" (დამოუკიდებლობა) სექსულური თავისუფლება ქალის როგორც პიროვნების აღქმის ნაწილად იქცა რაც ასევე სამართლიანად შეიძლება ჩაითვალოს. ყველა ადამიანს აქვს უფლება ჰქონდეს ან არ ჰქონდეს სექსუალური ცხოვრება თავის არსებობის გარკვეულ ეტაპეპზე. ანუ ეს ორი მიმდინარეობა ქალთა ხმის უფლებების, თანასწორობის, სექსუალურობის უფლებები რეალურად მართლაც ეკუთვნოდათ და მიიღეს, რეალურად თანასწორობა სწორედ ფემინიზმის მეორე ტალღის შემდეგ დადგა მაგრამ ფემინიზმი ამით არ დასრულებულა. ქალთა მცირე ჯგუფმა ე.წ "მებრძოლმა ფემინისტებმა" თავი გააიგივეს რასობრივ, რელიგიურ და სექსუალურ უმცირესობებთან და მათთან ერთად დაიწყეს ფემინიზმის ე.წ "მესამე ტალღა" რომლის მიზანი გახდა ე.წ პოზიტიური დისკრიმინაცია" რაც არაფრით განსხვავდება მამაკაცური *სექსიზმისგან* რასაც თავად ფემინისტები ებრძვიან. ქალთა საუკუნოვანმა ბრძოლამ თანასწორობისთვის ისინი პრივილეგირებულ მდგომარეობამდე მიიყვანა. უკეთ რომ აგიხსნათ მარტივ მაგალითებს მოვიყვან-მეშახტეთა, მუშა-მშენებელთა, ასფალტის დამგებთა, მანქანების ხელოსანთა, მენაგვეთა 99,9 % მამაკაცია! სამაგიეროდ ე.წ გენდერული კვოტირების (ანუ სავალდებულო საკანონმდებლო სქესობრივი დისკრიმინაციის) 25 % ქალი უნდა იყოს. აი ასე პირდაპირ პარლამენტის სკამებზე. ამასაც რომ თავი დავანებოთ საკანონმდებლო დონეზე არსებულ პრივილეგიებს არაფერი ცვლის- ქალთა საპენსიო ასაკი 5 წლით დაბალია, მამაკაცის 5 წლით მეტი, ქალების 90% განქორწინების შემდეგ რჩება ბავშვის(ბავშვების) მეურვე + მამას ეკისრება ალიმენტის გადახდა. ქალს შეუძლია აბორტი გაიკეთოს ბავშვის ბიოლოგიური მამის ნებართვის და თანხმობის გარეშე! ქალები ყოველთვის მსუბუქ და ნაკლებად სტრესულ სამსახურში მუშაობას ამჯობინებენ თორემ არავის აუკრძალავს მათთვის მენაგვედ, ასფალტის დამგებად, მეშახტედ, მემანქანედ ან მშენებლად მუშაობა, მაგრამ რატომღაც 90% კაცების აშენებულ ოფისებში მშვიდად ზიან კომპიუტერთან და 6 საათიანი სამუშაო გრაფიკით წუწუნებენ. ამით არავის ვაყენებ შეურაცხყოფას, მხოლოდ ფაქტები მომყავს მაგალითად. ბოლო პერიოდში შეინიშნება პოზიტიური ცვლილებები ქალთა აქტიურობა ძალოვან უწყებებში პოლიციასა და ჯარში თუმცა აქაც ქალები უფრო ნაკლებს აკეთებენ და უფრო ნაკლები მოეთხოვებათ (ნორმატივების ჩათვლით) რეალურად ჩვენს ქვეყანაში გენდერული თანასწორობა კიდე შორსაა და სახეზე ქალთა პრივილეგირებული მდგომარეობაა. როგორია რიგითი ფემინისტის ერთი დღე? ის იღვიძებს სახლში რომელიც კაცმა დააპროექტა და კაცებმა ააშენეს, იზმორება საწოლზე რომელიც კაცებმა გააკეთეს, დგება, ანთებს შუქს რომელიც კაცმა მოიგონა, შედის საპირფარეშოში ჯდება უნიტაზზე და იცლება ფეკალური მასისგან იმ კანალიზაციაში რომელიც ასევე კაცებმა გამოიყვანეს და დაამონტაჟეს, შემდეგ იცვამს კაცების შეკერილ ბრენდის ტანსაცმელს, იკეთებს მაკიაჟს რომელიც კაცებმა გააკეთეს, ხელში იღებს მობილურ ტელეფონს რომელიც ასევე კაცმა მოიგონა და შექმნა, გადის ქუჩაში და მიაბიჯებს ასფალტზე რომელიც რამდენიმე დღის წინ კაცებმა დააგეს, ჯდება ტრანსპორტში რომელსაც კაცი მართავს, მიდის სამსახურში რომელშიც კაცია უფროსი, გადის შესვენებაზე, რთავს ინტერნეტს რომელიც კაცმა მოიგონა, შედის სოც.ქსელში რომელიც კაცმა შექმნა და წერს სტატუსს "ყველა კაცი ერთნაირია, მეზიზღებით, მალე მოკვდით საზიზღარო კუტუს მატარებლებო!" ეს რა თქმა უნდა ხუმრობა იყო თუმცა ამ ხუმრობით სატირულად დაგანახეთ რეალობა. სამწუხაროდ სამყარო ჯერაც კაცების მხრებზე დგას და ამაში ცუდი არაფერია, ეს იმას არ ნიშნავს რომ ქალი რამით კაცზე ნაკლებია. ქალს შეუძლია ყველაფერი გააკეთოს არაფრით არაა კაცზე ნაკლები (თუ ფიზიკურ სიძლიერეს და დომინანტობისკენ ბუნებრივ სწრაფვას არ ჩავთვლით, რაც რიგ შემთხვევებში პირიქითაც გვხვდება) მენტალურადაც და ყველანაირად ქალს შეუძლია გააკეთოს ის საქმეები და ის ვალდებულებები რასაც კაცი აკეთებს, უბრალოდ მათ ეს არ სურთ, რადგან ბუნებრივად კომფორტი უყვართ, ხოლო ვისაც სურს შეუძლია და აკეთებს. არაა აუცილებელი ხელოვნური ჩარევები კვოტირებები და სხვა დისკრიმინაციული კანონები იმის აღმოსაფხვრელად რაც რეალურად ისედაც არ არსებობს. ახლა კი გავერკვიოთ ტერმინ "ფემიციდში" რა არის ფემიციდი? ვიკიპედიის განმარტებით ესაა "მამაკაცების მიერ ქალების მკვლელობა იმიტომ რომ ისინი ქალები არიან! ანუ ამ სრულ სიგიჟეს და სისულელეს თუ დავუჯერებთ სადღაც არსებობენ ბოროტი კაცები რომლებიც ჩუმად კლავენ ქალებს იმიტომ რომ ქალები არიან. სხვა მიზეზი არ აქვთ. აი დაინახეს ქუჩაში ქალი და *ვერ ვიტან ქალებს, ქალი უნდა მოვკლაო* ფიქრობენ და კლავენ მათ. რა თქმა უნდა მსოფლიო ისტორიაში არიან სერიული მკვლელები რომლებიც თავისზე სუსტს კლავდნენ და ხშირ შემთხვევაში ეს ქალები იყვნენ მაგ. ტედ ბანდი რომელსაც 60 ზე მეტი გოგონა ჰყავდა მოკლული. ასევე ანდრეი ჩიკატილო, როდნი ალკალა, და სხვა მაგრამ ეს სერიული მკვლელები იყვნენ ავადმყოფები, ას კაცში შეიძლება ერთი ავადმყოფი გამოერიოს მაგრამ ეს არ ნიშნავს იმას რომ კაცები ქალებს განსხვავებული სქესის გამო კლავენ, ასევე არსებობდნენ სერიული მკვლელი ქალები მაგალითად ნენი დოსი რომელმაც ოთხი ქმარი მოწამლა, ასევე შვიდი მამაკაცი მოკლა, და რა ქვია ასეთ შემთხვევებს? ფემიციდს არ აქვს ადგილი? ასევე ცნობილია ქალი მანიაკი უნგრეთის გრაფინია ელიზაბეტ ბატორი რომელსაც 600 მდე ქალწულის მკვლელობაში დასდეს ბრალი და საკუთარ კოშკში გამოკეტეს სიცოცხლის ბოლომდე. თუმცა თუ ქალი კლავს ქალს ის არაა ფემიციდი, ან თუ ქალი კლავს კაცებს, ეს არაფერი არაა არც ის შემთხვევა თუ მამაკაცი კლავს მამაკაცს, მაგრამ თუ კაცი მოკლავს ქალს რაიმე მიზეზით (ნებისმიერი მიზეზით მკვლელობა მაინც გაუმართლებელია) ესაა ფემიციდი. ასევე უდიდესი როლი ენიჭება ე.წ. *მედიას* რომელიც თითოეული ქალის მკვლელობას ცალკე საგანგაშოდ აშუქებს და მას მაშინვე *ფემიციდის* იარლიყს აკრავს, ხოლო კაცების მიერ ერთმანეთის მკვლელობებზე დუმს ან ცალყბად აშუქებს, სექსის განურჩევლად მოდით შევთანხმდეთ! მკვლელობა მკვლელობაა და ამორალურია ყველანაირად დანაშაული და მკვლელობის სქესის მიხედვით გარჩევა უბრალოდ არაეთიკური და არასწორია. ახლა კი სტატისტიკა ვნახოთ თუ როგორაა ქალთა მიმართ ძალადობა საქართველოში და მსოფლიოში. 2016 წელს საქართველოში მოკლული იქნა 32 ქალი და 155 კაცი, 2017 წელს 26 ქალი და 211 მამაკაცი, 2018 წელს 11 ქალი და 125 მამაკაცი, 2019 წელს ერთ შემთხვევაში ოჯახური ძალადობისას ქალმა მოკლა ქალი (დამ და) დღეს ჩვენს ქვეყანაში 950.000 ოჯახია, ამათგან ოჯახური ძალადობა 5874 ოჯახში დაფიქსირდა 2018 წელს რაც საერთო მაჩვენებლის 0.6 % ია. ანუ ყოველი 1000 ოჯახიდან 6 ში ფიქსირდება ძალადობა. ეს 0.6 % რა თქმა უნდა საშინელებაა და უნდა ვეცადოთ მის აღმოფხვრას. მოდით ვნახოთ სხვა ქვეყნებში როგორია მსგავსი მაჩვენებელი. მაგ. გერმანიაში სადაც შედარებით ლიბერალური კანონმდებლობა და უკეთესი ფემინისტური კანონებია 2018 წელს 41 მლნ 337 000 ოჯახი, აქედან გამოვრიცხოთ მარტოხელა დედები და გვრჩება 24.044 000 ოჯახი, აქედან 2018 წელს დაფიქსირდა 114.393 ოჯახური ძალადობის ფაქტი. ანუ 24.044.000 ის 0.5 % გამოდის რომ საქართველოსა და გერმანიაში დაახლოებით ერთნაირი მაჩვენებელია. დიდ ბრიტანეთში არის 18.200.000 ოჯახი დაფიქსირებული, 2018 წელს 341.000 შემთხვევა დაფიქსირდა. რაც საერთო მაჩვენებლის 1.87% ია. ანუ ჩვენზე განვითარებულ დიდ ბრიტანეთში სამჯერ მეტია ქალზე ძალადობა ვიდრე საქართველოში. სამწუხაროდ ბუზის სპილოდ წარმოჩენის პრაქტიკა ჩვენს ქვეყანაში აპრობირებული მეთოდია არა მარტო გენდერულ არამედ სხვა სფეროებშიც. და ბოლოს ერთი რეზიუმე ფემინისტები ცდილობენ ქალები კაცების მტრებად აქციონ და გენდერული შუღლი გააღვივონ რაც თავისთავად დამღუპველია კაცობრიობისთვის. ფემინიზმის გარდა დასავლეთში მომრავლდა ანტიფემინისტური მოძრაობა რასაც ფემინური ქალური გოგონები გამოდიან ფემინიზმის წინააღმდეგ. ეს მშვენიერი არსებები აღიარებენ ქალის ბუნებრივ ქალურ მდგომარეობას და არ ემხრობიან მამაკაცებია წინააღმდეგ მიმართულ პროტესტებს. ფემინიზმის რეალური მიზეზი და მიზანი დაკარგულია 21 ე საუკუნეში რადგან ქალებს ისედაც ყველა ის უფლება აქვთ რაც მამაკაცებს და ზოგ შემთხვევებში პრივილეგიებიც აქვთ (სავადებულო ჯარი, დაბალი საპენსიო ასაკი, განქორწინების შემდგომი მეურვეობის უფლება, დეკრეტული შვებულება, აბორტის უფლება ბავშვის მამის ნებართვის გარეშე, ალიმენტი და სხვ) თუმცა მაინც მოითხოვენ იმაზე მეტ უფლებებს რაც უკვე აქვთ და რის იქითაც უკვე არა თანასწორობა არამედ პრივილეგირებულობაა. ფემინისტების საბოლოო მიზანი გამოგენდერებული ტესტოსტერონისგან დაცლილი ფემინური ბიჭუნების გამრავლებაა რომლებსაც თავის ჭკუაზე და ნებაზე ატრიალებენ და რომლებსაც არა ქალის ან სამშობლოს არამედ საკუთარი ტრ*ის დაცვაც არ შეეძლებათ. სწორედ ამიტომ არის ფემინიზმი კაცობრიობის კიბო.

„დღეიდან, იზღუდება მარნეულის და ბოლნისის მუნიციპალიტეტებში შესვლა და გამოსვლა. იხურება ყველა ობიექტი. ხელმისაწვდომი იქნება მხოლოდ საკვები პროდუქტების, მედიკამენტებისა და კრიტიკული ინფრასტრუქტურის სხვა ობიექტები. საზოგადოებრივი ტრანსპორტის მოძრაობა შეიზღუდება. მუნიციპალიტეტების ტერიტორიის შიგნით იზღუდება გადაადგილება, გარდა იმ შემთხვევისა, თუ მაცხოვრებლები გადაადგილდებიან საკვები პროდუქტების ან მედიკამენტების შესაძენად ან სამედიცინო მომსახურების მისაღებად. ასევე, ჩვენ დავუშვით გამონაკლისი და იმ შემთხვევაში, როდესაც გვექნება მედიკოსების მიერ მკაფიოდ გაწერილი პროტოკოლის შესაბამისად შესაძლებლობა, მარნეულის და ბოლნისის მოქალაქეებს მივცეთ საშუალება, სასოფლო-სამეურნეო სამუშაოების ჩატარების. მუნიციპალიტეტების ტერიტორიაზე საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვას და საგანგებო რეჟიმის აღსრულებას უზრუნველყოფს შინაგან საქმეთა სამინისტრო. ეს არის შინაგან საქმეთა სამინისტროს სრული პრეროგატივა“, – აღნიშნა გიორგი გახარიამ. პრემიერ-მინისტრის თქმით, მარნეულის კლინიკა „ჯეო ჰოსპიტალსი“, რომელშიც მოთავსებული იყო კორონავირუსით დაინფიცირებული პაციენტი უკვე გადასულია კარანტინის რეჟიმზე. „კლინიკა, დღეის მდგომარეობით, არის სრულად კარანტინის რეჟიმზე გადასული. აქ, კლინიკის მახლობლად, კლინიკის ტერიტორიაზე, ასევე, უახლოეს პერიოდში, დაახლოებით 24 საათის განმავლობაში განთავსდება საველე ჰოსპიტალი. ხოლო მეორე კლინიკა, „ავერსის კლინიკა“ მარნეულის რაიონში გააგრძელებს ფუნქციონირებას, როგორც მულტიფუნქციური სამედიცინო დაწესებულება“, – განაცხადა პრემიერ-მინისტრმა. გიორგი გახარიას თქმით, მთავრობა ყველაფერს გააკეთებს და უზრუნველყოფს, რომ მუნიციპალიტეტების ტერიტორიაზე გადაცემის მასშტაბი და სისწრაფე იყოს მინიმუმამდე დაყვანილი. პრემიერ-მინისტრის განცხადებით, მთავრობის ნაბიჯების ეფექტიანობა დამოკიდებულია არა მხოლოდ იმ ღონისძიებებზე, რომელსაც ის გაატარებს, არამედ საქართველოს მოქალაქეებთან თანამშრომლობაზე, მათ კეთილ ნებასა და სამოქალაქო თვითშეგნებაზე. „ჩვენ მაქსიმალურად გავაკეთებთ ყველაფერს, რომ ვიზრუნოთ ჩვენს თითოეულ მოქალაქეზე, მარნეულის და ბოლნისის მუნიციპალიტეტებში. ყველას კარგად გვესმის, რომ ეს არის იძულებით გადადგმული ნაბიჯები და ამ ნაბიჯების ძირითადი მიზეზი და მიზანი გახლავთ თითოეული ჩვენი მოქალაქის ჯანმრთელობა. ჩვენ ყველაფერს გავაკეთებთ და უზრუნველვყოფთ, რომ მუნიციპალიტეტების ტერიტორიაზე გადაცემის მასშტაბი და სისწრაფე იყოს მინიმუმამდე დაყვანილი. ეს არის, ამ საკმაოდ მძიმე და მკაცრი ნაბიჯების ძირითადი მიზანი. თუმცა, ყველას უნდა გვახსოვდეს, რომ ამ ნაბიჯების შედეგი და ეფექტიანობა დამოკიდებულია არა მხოლოდ იმ ღონისძიებებზე, რომელსაც მთავრობა გაატარებს, არამედ ჩვენს მოქალაქეებთან თანამშრომლობაზე, მათ კეთილ ნებაზე, სამოქალაქო თვითშეგნებაზე, ისევე, როგორც სამოქალაქო სექტორის თვითშეგნებაზე, ამ მუნიციპალიტეტებში და ქვეყნის მასშტაბით“, – აღნიშნა პრემიერმა. მთავრობის მეთაურის თქმით, მარნეულსა და ბოლნისში ადგილობრივი მედია და პრესა ჩვეულ რეჟიმში გააგრძელებს ფუნქციონირებას, სხვა მედიასაშუალებებისთვის კი ინფორმაციის მიწოდებას უზრუნელყოფს საზოგადოებრივი მაუწყებელი. „რა თქმა უნდა, ყველა ადგილობრივი მედია და პრესა გააგრძელებს ჩვეულ რეჟიმში ფუნქციონირებას, ხაზგასმით ვამბობ – ადგილობრივი. სხვა ყველა მედიასაშუალება, ინფორმაციას და მედიარესურსს მიიღებს „საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ საშუალებით და „საზოგადოებრივ მაუწყებელს“ ეყოლება რამდენიმე სპეციალურად აღჭურვილი ჯგუფი, რომელიც იფუნქციონირებს და იმოძრავებს ამ მუნიციპალიტეტების ფარგლებში“, – აღნიშნა გიორგი გახარიამ. მისივე განცხადებით, მუნიციპალიტეტებთან კოორდინაციას სრულად უზრუნველყოფს პრემიერ-მინისტრის მრჩეველი რეგიონული განვითარების საკითხებში სოზარ სუბარი. „პრემიერის აპარატის და მთავრობის სახელით ამ მიმართულებას დღეს კურირებს ბატონი სოზარ სუბარი, რომელიც ასევე შეასრულებს კოორდინაციის ფუნქციასაც“, – აღნიშნა პრემიერმა. გიორგი გახარიას თქმით, ხვალ დილიდან, ადგილობრივი ხელისუფლება და ჯანდაცვის ორგანოები, მუნიციპალიტეტებში დაიწყებენ კარდაკარ სიარულს შესაძლო ინფიცირებებზე სწრაფი და ეფექტური რეაგირებისთვის. „ხვალ დილიდან მუნიციპალიტეტები და ჯანდაცვის ორგანოები დაიწყებენ, ფაქტობრივად, ამ ორ მუნიციპალიტეტში კარდაკარ სიარულს, იმისთვის, რომ თითოეულ ოჯახში გამოავლინონ შესაძლო რისკის შემცველი, მაღალი ტემპერატურის მქონე ადამიანი, რათა მათ ხელი შეუწყონ, რაც შეიძლება სწრაფად გამოვავლინოთ შესაძლო ინფიცირების შემთხვევები სწრაფი რეაგირებისა და მკურნალობისათვის, ისევე როგორც, ამ ადამიანებს აქვთ დავალებული რეაგირება მოახდინონ მუნიციპალიტეტებში მცხოვრები ოჯახების ნებისმიერ მოთხოვნილებაზე, იქნება ეს საკვები პროდუქტი, სამედიცინო თუ ა.შ.“ – განაცხადა საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა. მთავრობის მეთაურმა ხაზი გაუსვა, რომ ყველაფერი გაკეთდება ამ გამოწვევის მაქსიმალურად სწრაფად დასაძლევად. „ხვალ დილიდან, ადგილობრივი ხელისუფლება, მუნიციპალიტეტები და ჯანდაცვის ორგანოები, ისევე როგორც ყველა ის ადამიანი, ვის პასუხისმგებლობის ზონაშიც შედის მარნეულის და ბოლნისის მუნიციპალიტეტების მცხოვრებლების, ჩვენი მოქალაქეების კომფორტული და ამ გამოწვევასთან ეფექტური გამკლავების ვალდებულება, ყველაფერს გააკეთებენ იმისთვის, რომ ჩვენ ყველამ ერთად და, პირველ რიგში, ჩვენმა მოქალაქეებმა მაქსიმალურად მსუბუქად და სწრაფად გადავიაროთ და გავუმკლავდეთ ამ გამოწვევას“, – აღნიშნა პრემიერმა.

ჭავჭავაძის გამზირზე მიწისქვეშა ნაგვის ურნების მონტაჟი დაიწყო. ეს საპილოტე პროექტია თბილისისთვის, რომელიც დედაქალაქის ბიუჯეტს 7 მილიონამდე ლარი უჯდება. 3 მილიონ 300 ათასი ლარი უკვე დახარჯულია. პირველ 90 ნაგვის ურნას “ჯითი” ჯგუფი დაამონტაჟებს, რომელთანაც ხელშეკრულება ტენდერის გარეშე გაფორმდა. თბილისის საკრებულოს ოპოზიციას პროექტის ხარჯეფექტურობაში ეჭვი ეპარება. მით უმეტეს იმ ფონზე, რომ დედაქალაქის მერია ნარჩენების მართვის სტრატეგიაზე EBRD-თან ერთად ახლა მუშაობს. ამაში კიდევ 500 ათასი ევრო იხარჯება. “არანაირი საჭიროება არ იყო, რომ ერთ ურნაში 31 ათასი ლარი გადაგვეხადა. მით უმეტეს იმ ქალაქში, სადაც უამრავი ბავშვი შიმშილობს. უამრავი სოციალური და ინფრასტრუქტურული პრობლემაა. არანაირი დასაბუთება იმისა, თუ რა საჭირო იყო 31 ათას ლარიანი მიწისქვეშა ურნები, არ ყოფილა. მით უმეტეს მაშინ, როცა ახალა მიდის სტრატეგიის დაგეგემვა, თუ როგორ უნდა ხდებოდეს ნარჩენების მართვა დედაქალაქში”,- აცხადებს თბილისის საკრებულოს “ნაციონალური მოძრაობის” წევრი ირაკლი ნადირაძე. რატომ იჩქარა მერიამ და რატომ არ დაელოდა EBRD-ის დასკვნას, რომლის მთავარი მიზანი სწორედ ისაა, განსაზღვროს რა ტიპის და რა მოცულობის ურნები დაიდგას თბილისში, როგორ უნდა გადაადგილდებოდნენ ნაგავმზიდი მანქანები და ა.შ. რა მოხდება, თუ ჭავჭავაძეზე განხორციელებული 7-მილიონიანი საცდელი პროექტი არ გაამართლებს; ან ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების კვლევასთან შესაბამისობაში არ მოვა? თბილისის მერის მოადგილე კვლევებს შორის შეუსაბამობას გამორიცხავს. “რაც შეეხება მიწისქვეშა ნაგვის ურნებს, რომლებიც განთავსდება ჭავჭავაძეზე და შეკითხვას, რატომ არ დაველოდეთ EBRD-ის სტრატეგიას, ეს ერთმანეთთან არ მოდის წინააღმდეგობაში. გამომდინარე იქიდან, რომ ჭავჭავაძეზე ნაგვის ურნები იყო განთავსებული მიწის ზემოთ, ახლა იქნება განთავსებული მიწის ქვემოთ, და იქნება სამჯერ და ოთხჯერ დიდი მოცულობის”,- აცხადებს თბილისის მერია მოადგილე მაია ბითაძე. როგორ დათვალა თბილისის მერიამ რა მოცულობის და რამდენი მიწისქვეშა კონტეინერი სჭირდებოდა? ამ კითხვით bm.ge-მ “თბილსერვის ჯგუფს” მიმართა. როგორც აღმოჩნდა, EBRD არც ამ პროცესში ყოფილა ჩართული. “კონტეინერების მოცულობების, რაოდენობებისა და განთავსების ადგილების განსაზღვრა განხორციელდა მუნიციპალიტეტის სამსახურებისა და კომპანია სისტრას მონაწილეობით - კონკრეტულ ადგილზე არსებული ინფრასტრუქტურის, გამწვანების, ნარჩენების წარმოქმნის მაჩვენებლების, ნარჩენების შეგროვების და გატანის სიხშირის გათვალისწინებით, შპს „თბილსერვის ჯგუფის" გამოცდილებისა და პრაქტიკიდან გამომდინარე”,- აცხადებენ “თბილსერვის ჯგუფში”. გარდა იმისა, რომ კითხვები არსებობს, გაამართლებს თუ არა პროექტი, ბუნდოვანებაა მიწისქვეშა ურნების ტენდერთან დაკავშირებითაც. თბილსერვისის მიერ პირველად გამოცხადებული შესყიდვა ჩაიშალა. შემდეგ კი მერიამ კომპანიასთან ხელშეკრულება პირდაპირ გააფორმა, მიუხედავად იმისა, რომ წინა ტენდერში ამავე კომპანიის დისკვალიფიკაცია მოხდა. პირველ ტენდერში “ჯითიმ” წარმოადგინა უფრო დაბალი ფასი და მერიაში ამბობენ, რომ სწორედ ამ კრიტერიუმით შეირჩა კომპანია. თბილსერვის ჯგუფში განმარტავენ, რომ პირდაპირი ხელშეკრულება ერთი მიზეზით გაფორმდა: “აღნიშნული შესყიდვა ატარებს საზოგადოებრივი მნიშვნელობის ხასიათს, ვინაიდან, აუცილებელია მიწისქვეშა კონტეინერების მონტაჟი განხორციელდეს ჭავჭავაძის გამზირის რეაბილიტაციის პროცესში, რადგან სარეაბილიტაციო სამუშაოების დასრულების შემდგომ, მას მერე, რაც დაგებული იქნება, როგორც გზის საფარი, ასევე ტროტუარი, შეუძლებელი გახდება კონტეინერების მონტაჟი”,- აღნიშნულია სატენდერო დოკუმენტაციაში. “სწორედ ამას ვეძახით შესყიდვების სისტემის გვერდის ავლით ხელშეკრულების გაფორმებას, სადაც კონკურენციის შემთხვევაში ყველაფერი მოწმდება - რამდენად შეესაბამება სატენდერო პირობებს, ხოლო გამარტივებული შესყიდვის დროს რაც ბიზნესს ხელთ გააჩნია და რისი შესაძლებლობაც აქვს, იმ პროდუქტზე ხდება ხელშეკრულების გაფორმება”,- აცხადებს იურიდიული ფირმა “ნიაური და კომპანიის” დირექტორი ბადრი ნიაური. ნარჩენების მართვის პოლიტიკის შემუშავებას თბილისის მერია აქტიურად შეუდგა. უკვე დაანონსებულია ლილოს ნაგავსაყრელის პოლიგონის მოწესრიგება. შემდეგი ეტაპი კი ნაგავგადამამუშავებელი საწარმოს ადგილზე განთავსებაა. სპეციალისტებს რჩებათ იმედი, რომ მერია ამ პროექტს მაინც განახორციელებს ebrd-თან ერთად, რათა პროექტების ხარჯეფექტურობასთან და გამჭვირვალობასთან დაკავშრებით კითხვები აღარ გაჩნდეს. ავტორი:სალომე მეცხვარიშვილი P.s. სტატია ჩვენ არ გვეკუთვნის. სტატია გამოქვეყნებულია bm.ge-ს მიერ. #news

ონკოლოგიური დაავადების მკურნალობა ხშირად იწვევს იმას, რომ პაციენტის იმუნური სისტემა სხვაგვარად მუშაობას იწყებს (როგორც წესი, უფრო ცუდად, მაგრამ ზოგჯერ ძალიან აგრესიული ხდება, რაც ორგანიზმისთვის კარგი სულაც არ არის). ამიტომაც დიდ ბრიტანეთში ფილტვის კიბოს ქიმიოთერაპიით ან სხივური თერაპიით მკურნალობისას ადამიანებს განსაკუთრებით მოწყვლად ჯგუფებს მიაკუთვნებენ. ამ კატეგორიაში შედიან ისინიც, ვინც იმუნოთერაპიის კურსს გადიან და მონოკლონალურ ანტისხეულებს, PARP ინჰიბიტორებს ან იმუნოდეპრესიულ საშუალებებს იღებენ. რა თქმა უნდა, აქ გარკვეული ნიუანსები არსებობს. მაგალითად, უცნობია, სინამდვილეში რა გავლენა შეიძლება იქონიოს იმუნოთერაპიამ ახალი კოროვირუსული ინფექციის განვითარებასა და მის მიმდინარეობაზე, მაგრამ გონივრულია მოსაზრება, რომ ეს შეიძლება ნამდვილად საშიში იყოს. ანალოგიურ საფრთხეში არიან ის ადამიანები, რომლებმაც ბოლო ნახევარი წლის განმავლობაში ძვლის ტვინი ან ჰემატოპოეზის ღეროვანი უჯრედები გადაინერგეს. იმუნური სისტემა ცუდად მუშაობს ზოგიერთი ონკოლოგიური დაავადების დროსაც. მაგალითად, ეს არის ლეიკემია, ლიმფომა და მიელომა. ამ ყველაფრის შედეგად, ადამიანი ინფექციური დაავადებებისადმი მგრძნობიარე ხდება და (ან) მათ შემთხვევაში COVID-19 რთულად მიმდინარეობს. სხვათა შორის, თუ თქვენ ენდოკრინული თერაპიის კურსს იტარებთ, როგორც წესი, ამ დროს პრობლემები არ წარმოიქმნება. ეს პროცედურა იმუნური სისტემის ფუნქციონირებაზე ცუდად არ მოქმედებს. თუ ონკოლოგიური დაავადება წარსულს ჩაბარდა და ადამიანი რემისიის პროცესშია, მაშინ იმუნური სისტემა თანდათან ნორმალურ დონეს უნდა დაუბრუნდეს. მაგალითად, სამედიცინო ონკოლოგიის ევროპული საზოგადოება თვლის, რომ ქიმიოთერაპიის დასრულებიდან პირველი სამი თვის განმავლობაში რისკი განსაკუთრებით მაღალია. თუ თქვენ COVID-19-ის სიმპტომები გაქვთ, მიმართეთ ექიმს! თუ თქვენ ახალი კორონავირუსული ინფექციის სიმპტომები გამოგივლინდათ, თქვენს ექიმს აცნობეთ. დაღლილობა და მომატებული ტემპერატურა შეიძლება იყოს არა მხოლოდ COVID-19- ის სიმპტომები, არამედ ონკოლოგიური დაავადების მკურნალობის შედეგი. თუმცა უმჯობესია, ეს საკითხი ონკოლოგთან განიხილოთ. ამ შემთხვევაში, ექიმთან დაუყოვნებლივ ჩაწერა და ვიზიტის დანიშვნა ნამდვილად არ ღირს, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ თქვენი მდგომარეობის შესახებ მას არ გააფრთხილებთ. სპეცილისტების განმარტებით, ყველაზე უსიამოვნო, რაც შეიძლება ამ დროს მოხდეს არის ის, რომ თუ ინფიცირებული პაციენტი თავის სიმპტომებზე წინასწარ არაფერს იტყვის, ის მთელ ადგილობრივ სამედიცინო პერსონალს დააინფიცირებს. ახალი კორონავირუსული ინფექციის გამოვლენისას, შესაძლოა, თქვენ მხოლოდ ოჯახის წევრებისგან იზოლაცია დაგჭირდეთ. თუმცა ხანდახან ჰოსტიპალიზაციაც საჭირო ხდება. ამიტომაც უმჯობესია წინასწარ ჩაალაგოთ ყველაფერი, რაც შეიძლება საავადმყოფოში დაგჭირდეთ: - საგანგებო კომუნიკაციისთვის საჭირო კონტაქტების ჩამონათვალი; - იმ მედიკამენტების ჩამონათვალი, რომლებსაც თქვენ იღებთ (აქვე უნდა მიუთითოთ მიღების სიხშირე და დოზა); - ისეთი აუცილებელი ნივთები, როგორიც არის კბილის ჯაგრისი, გამოსაცვლელი ტანსაცმელი, მედიკამენტები. როგორც წესი, ასეთ სიტუაციაში რეკომენდებულია ონკოლოგიური დაავადების მკურნალობის შეჩერება, რადგან წინააღმდეგ შემთხვევაში იმუნური სისტემა კიდევ უფრო ცუდად დაიწყებს მუშაობას და სერიოზული გართულებების რისკი მეტად გაიზრდება. როდის უნდა განახლდეს მკურნალობა, საკამათო საკითხია. ზოგიერთი ონკოლოგი COVID-19-ისგან სრულად გამოჯანმრთელებიდან ორი კვირის გასვლას ელოდება, სხვებისთვის კი ახალი კორონავირუსის ტესტის ერთი უარყოფითი პასუხიც კი საკმარისია. უსაფრთხოების რა ზომები უნდა დაიცვას ონკოლოგიურმა პაციენტმა? ონკოლოგიურმა პაციენტმა უსაფრთხოების უფრო გამკაცრებული ძირითადი ზომები უნდა დაიცვას: - ხელები სწორად დაიბანეთ და ფრჩხილები მოკლედ დაიჭერით (გრძელი ფრჩხილების პირობებში ხელის კარგად დაბანა უფრო რთულია); - დარჩით სახლში და თუ გარეთ გახვალთ, ხალხს მოერიდეთ. ორი მეტრის ან უფრო მეტი დისტანცია საუკეთესო ვარიანტია. სამედიცინო ონკოლოგიის ევროპული საზოგადოება თვლის, რომ თქვენი ოჯახის წევრებმაც იგივე წესები უნდა დაიცვან. თუ ისინი ამას ვერ ახერხებენ, მათგან იზოლაციაში უნდა იყოთ. მაგალითად, საკუთარ თავს ერთი ოთახი გამოუყავით და შეეცადეთ, ოჯახის სხვა წევრებს არ მიუახლოვდეთ. ხშირად გაანიავეთ სახლი, ზედაპირებს დეზინფექცია ჩაუტარეთ და მხოლოდ თქვენთვის გამოყოფილი პირსახოცით ისარგებლეთ. - არ ეკონტაქტოთ იმ ადამიანებს, რომლებსაც ახალი კორონავირუსული ინფექციის სიმპტომები აქვთ. თუმცა შესაძლოა, ექიმმა სხვა რეკომენდაციაც გასცეს. მაგალითად, თუ ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობა ისედაც შეზღუდულია, შეიძლება დამატებითი შეზღუდვა მოიხსნას. აქვე ისიც უნდა ითქვას, რომ არ არსებობს სპეციალური რეკომენდაცია იმის შესახებ, რომ თქვენ სამედიცინო ნიღაბი ან რესპირატორი უნდა ატაროთ, თუ გრიპის ან ახალი კორონავირუსული ინფექციის სიმპტომები არ გაქვთ. თუმცა ზოგიერთი ექიმი ასეთ რეკომენდაციასაც გასცემს. ექიმთან კონსულტაცია გაიარეთ და თუ შესაძლებელია, მკურნალობა გადადეთ სამედიცინო დაწესებულებებში ვიზიტი დღეს განსაკუთრებით საშიშია. აქ ადვილად შეიძლება დაინფიცირდეთ ახალი კორნავირუსით, რაც განსაკუთრებით ონკოლოგიური დაავადებების მქონე ადამიანებისთვის არის საშიში. ამიტომაც თუ სამედიცინო კონსულტაცია შეგიძლიათ დისტანციურად მიიღოთ, უმჯობესია ასე მოიქცეთ. როგორ მოვემზადო დისტანციური კონსულტაციისთვის? მოცემულ სიტუაციაში ექიმი მაქსიმალურად შეეცდება, თქვენი ვიზიტი უკეთესი დროისთვის გადადოს ან ისინი უფრო ხანმოკლე და იშვიათი გახადოს. ეს თქვენს მდგომარეობაზეა დამოკიდებული. თუ თქვენი ვიზიტი მაინც აუცილებელია, უმჯობესია სამედიცინო დაწესებულებაში თანმხლები პირების გარეშე მიხვიდეთ (მათ შეგიძლიათ ტელეფონით დაუკავშირდეთ). თუმცა ექიმის დანიშნულების ან რეცეპტის მიღება თქვენ ნაცვლად თქვენ ჯანმრთელ ახლობელს ნამდვილად შეუძლია. ეს ეხება ნარკოტიკულ პრეპარატებსაც, მაგრამ თქვენს ჯანმრთელ ნათესავებს ხშირად შეუძლიათ მიიღონ რეცეპტები და მედიკამენტები თქვენთვის. ეს ასევე ეხება ნარკოტიკულ საშუალებებს. ზოგიერთ შემთხვევაში, თქვენ დიაგნოსტიკის გადადებაც შეგიძლიათ. განსაკუთრებით მაშინ, თუ წინასწარი გამოკვლევების დროს დადგინდება, რომ დაავადება სწრაფად არ პროგრესირებს. ასევე შეგიძლიათ მინიმალური დიაგნოსტიკური ტესტები ჩაიტაროთ. არსებობს მრავალი შემთხვევა, როდესაც თქვენ შეგიძლიათ მკურნალობა გადაიტანოთ იმ დროისთვის, როდესაც მისი ჩატარება გაცილებით უსაფრთხო იქნება. თუ მკურნალობა პალიატიურია, მისი გადადებაც შესაძლებელია, რადგან ამ დროს ახალი კოროვირუსული ინფექციის განვითარების რისკები და ფატალური შედეგი შეიძლება უფრო მაღალი იყოს. ამასთანავე, სავარაუდოდ, ადამიანი გარდაიცვლება ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში, სადაც ნათესავები არ დაიშვებიან. ხანდახან მკურნალობა შეიძლება კი არ გადაიდოს, არამედ შეიცვალოს ზოგიერთ შემთხვევაში, შეიძლება ქირურგიული ჩარევა მართლაც საჭირო იყოს, მაგრამ პოსტოპერაციის პერიოდზე COVID–19-ის დართვამ მსუბუქი მდგომარეობა გაართულოს. ამიტომაც სპეციალისტები ცდილობენ, მსგავსი სიტუაციები მაქსიმალურად აირიდონ. ამ კატეგორიაში არიან ფილტვის, კუჭის, საყლაპავის, პანკრეასისა და კოლორექტალური კიბოს მქონე პაციენტები. აქედან გამომდინარე, ექიმს ზოგჯერ შეუძლია ალტერნატივის სახით პაციენტს ქიმიოთერაპია შესთავაზოს, თუ ის მოცემულ სიტუაციაში ნაკლებად საშიში ჩანს, ოპერაცია კი მოგვიანებით დანიშნოს. ზოგჯერ შესაძლებელია პრეპარატების ინტრავენური შეყვანა ან მათი აბებით ჩანაცვლება. ჩვეულებრივ სიტუაციაში ზოგიერთ პაციენტს კოლონიის მასტიმულირებელი ფაქტორები ენიშნება. ეს არის ნივთიერებები, რომლებიც იმუნურ სისტემას აღდგენასა და სწორად ფუნქციონირებაში ეხმარება. ეს ხდება იმ შემთხვევაში, თუ ქიმიოთერაპიის გამო პაციენტს ინფექციის განვითარების ძალიან მაღალი რისკი აქვს. დღეს უკვე კლინიკური ონკოლოგიის ამერიკული საზოგადოება გვთავაზობს ასეთი წამლების დანიშვნას იმ ადამიანებისთვისაც, რომლებიც ამ კატეგორიას არ მიეკუთვნებიან. ისინი რეკომენდაციას უწევენ ანტიბიოტიკების პროფილაქტიკური მიზნით დანიშვნასაც (ანტიბიოტიკები ეფექტიანი არ არის კორონავირუსული ინფექციის მკურნალობისთვის, მაგრამ შეუძლია ბაქტერიულ გართულებებს გაუმკლავდეს). აქვე იცის უნდა ითქვას, რომ ძალიან მნიშვნელოვანია სანდო სამედიცინო ინფორმაციის მიღება.