„თავისუფლების ყველაზე დიდი საშიშროება ინერტული ადამიანია“. - მოსამართლე ბერნადესი შუა საუკუნეების განმავლობაში კანონის დარღვევის იდეა კამათის საგანს წარმოადგენდა და მას განსაკუთრებული ყურადღება მე-18 საუკუნეში მიექცა ბუნებითი სამართლისა და კანონის იდეოლოგიის წარმოშობასთან ერთად. იმ დროიდან დაუმორჩილებლობას აქტიურად იყენებდნენ ისტორიული პოლიტიკური გარდაქმნების მისაღწევად და ფუნდამენტური უფლებების დაცვის უზრუნველსაყოფად. რამდენად უცნაურიც არ უნდა იყოს, მე-20 საუკუნეში სამოქალაქო დაუმორჩილებლობა მსოფლიოს წამყვანი სახელმწიფოების მიერ წამოწყებული კონფლიქტებისა და ომებისაგან თავის დაღწევის საშუალებად გამოიყენება. თუ გავაინტერესებს ამის ახლო პრაქტიკული საკუთარი მაგალითი გავიხსენოთ საბჭოთა კავშირის კომუნისტური დიქტატურის დამარცხება.