#religion მეოცე საუკუნის დასაწყისში, ერთი შოტლანდიელი გლეხი სახლში ბრუნდებოდა, როცა მოესმა ბავშვის შემზარავი ყვირილი, ბავშვი შველას ითხოვდა . გლეხი გაიქცა იმ მიმართულებით სადაც ყვირილი ისმოდა და დაინახა ბავშვი, რომელიც ჭაობში იხრჩობოდა. გამწარებული ბავშვი ცდილობდა ამოსულიყო , მაგრამ ყოველი მოძრაობისას პირიქით, სულ უფრო და უფრო ჭაობის ლაფში იძირებოდა. გლეხმა სასწრაფოდ მოტეხა გრძელი ტოტი და გაუწოდა მას. ბავშვი მოეჭიდა ტოტს და ამგვარად მოახერხა თავი დაეღწია ჭაობიდან. გლეხმა გამოიყვანა ბავშვი უსაფრთხო ადგილას, რომელიც კარგა დიდხანს ვეღარ იკავებდა ცრემლებს. გლეხმა შესთავაზა ბავშვს-”წამოდი ჩემთან, მოისვენე, გაშრი და გათბი”, მაგრამ ბავშვისაგან უარი მიიღო- ” არა მამა მელოდება, ალბათ ძალიან ნერვიულობს” , უთხრა ბავშვმა, მადლიერებით შეხედა თვალებში ფერმერს და გაიქცა… მეორე დღეს ფერმერმა დაინახა, რომ მის სახლს მიადგა მდიდრული ეტლი, რომელზედაც ჯიშიანი ცხენები იყვნენ გამობმული. ეტლიდან გადმოვიდა მდიდრულად ჩაცმული ჯელტმენი და იკითხა: -თქვენ გადაარჩინეთ გუშინ ჩემი შვილი? -დიახ-უპასუხა გლეხმა. -რამდენი გადაგიხადოთ? -არაფერი, მე მოვიქეცი ისე, როგორც უნდა მოქცეულიყო ნებისმიერი ნორმალური ადამიანი. -არა მე არ შემიძლია ეს ასე უბრალოდ დავტოვო, ჩემი შვილი ჩემთვის ძალიან ძვირფასია, მითხარით რამდენიც გნებავთ – არ ეშვებოდა მდიდარი ჯელტმენი. -მე აღარ მინდა ამ თემაზე მეტი საუბარი, კარგად ბრძანდებოდეთ – უპასუხა გლეხმა და გაბრუნდა, რომ წასულიყო, მაგრამ ამ დროს სახლიდან გამოიქცა პატარა ბიჭი. - ეს თქვენი შვილია? – იკითხა მდიდარმა სტუმარმა. -დიახ-ამაყად უპასუხა გლეხმა და ბავშვს თავზე ხელი გადაუსვა. -მოდით, მაშინ გავაკეთოთ ასე, მე წავიყვან თქვენს შვილს ლონდონში, დავაფინანსებ მის განათლებას. თუ ის ისევე მადლიერია როგორც მისი მამა, მაშინ არც მე და არც თქვენ არ ვინანებთ ამ გადაწყვეტილების შესახებ. გავიდა რამდენიმე წელი, ფერმერის შვილმა დაამთავრა სკოლა, მედიცინის უნივერსიტეტი და მალე მისი სახელი გაიცნო მთელმა მსოფლიომ, როგორც ადამიანი, რომელმაც გამოიგონა პენიცილინი. მას ერქვა ალექსანდრე ფლემინგი. ომის დაწყების წინ, ერთერთ მდიდრულ კლინიკაში მოათავსეს სწორედ იმ მდიდარი ჯელტმენის შვილი, ფილტვების ანთების მწვავე დიაგნოზით და როგორ ფიქრობთ რამ გადაარჩინა მისი სიცოცხლე ამჯერად? დიახ პენიცილინმა, რომელიც შექმნა ალექსანდრე ფლემინგმა. ხოლო მდიდარი ჯელტმენი, რომელმაც დააფინანსა მისი განათლება, იყო პანდოლფ ჩერჩილი. ხოლო მის შვილს ერქვა უინსტონ ჩერჩილი, რომელიც შემდგომ გახდა ინგლისის პრემიერ-მინისტრი. სწორედ ამის გამო, ერთხელ უინსტონ ჩერჩილმა თქვა: “შენი გაკეთებული, შენვე დაგიბრუნდება

ფეხბურთელ გიორგი შაქარაშვილის გარდაცვალების საქმეზე გამოკითხული ერთ-ერთი პირის, დაზარალებულ ვახო ახვლედიანის ჩვენების მიხედვით, ხიდიდან გაქცეულ გიორგი შაქარაშვილს 3 პირი მისდევდა. თუმცა, როგორც მისი ჩვენებიდან ირკვევა, აღნიშნული პირების ამოცნობა მას არ შეუძლია. „ინეტრპრესნიუსმა“ ახვლედიანის ჩვენება მოიპოვა, რომელშიც ახვლედიანი დაბადების დღეზე დაწყებულ კონფლიქტსა და შემდეგ უკვე, ხიდთან განვითარებულ მოვლენებს დეტალურად იხსენებს. როგორც დაზარალებულის ჩვენებიდან ირკვევა, იუბილარის დაბადების დღეზე ის მეგობრებთან - გიორგი ქათამაძესთან და დიჯეი კოკო ღიბრაძესთან ერთად წავიდა. „ჩემმა მეგობარმა, ანა გაბეჩავამ მე და ჩვენი საერთო მეგობრები - გიორგი ქათამაძე და კონსტანტინე ღიბრაძე დაგვპატიჟა 2020 წლის 18 ივნისს, თავის დაბადების დღეზე. ანამ გვითხრა, რომ ის დაბადების დღის სუფრას იხდიდა ქალაქ მცხეთაში მდებარე „ლიდერფუდის“ მაღაზიის უკან მდებარე კაფე-ბარში. ანას ჩვენ დავთანხმდით. 2020 წლის 18 ივნისს მე, გიორგი ქათამაძე და კონსტანტინე ღიბრაძე შევიკრიბეთ ჩემი საცხოვრებელი სახლის ეზოში, საიდანაც ჩვენ სამივენი ტაქსით წავედით ანას დაბადების დღის სუფრაზე - ქალაქ მცხეთაში მდებარე „ლიდერფუდის“ მაღაზიის უკან მდებარე კაფე-ბარში... რომ მივედით, უკვე იყო შებინდებული, ზუსტი საათი არ მახსოვს. სუფრაზე რომ მივედით, ჩვენ იქ დაგვხვდნენ ანა გაბეჩავა და მისი მეგობარი გოგო-ბიჭები, რომლებსაც მე არ ვიცნობდი. სუფრაზე ვიქნებოდით დაახლოებით, 30 ადამიანი. სუფრაზე ყოფნისას მე იქ გავიცანი ანა გაბეჩავას მეგობარი გიორგი შაქარაშვილი. ჩვენ ცოტა დავლიეთ ალკოჰოლური სასმელი და თან ვცეკვავდით და ვერთობოდით. სუფრის მსვლელობისას იქ მყოფ ახალგაზრდებს შორის მოხდა ჩხუბი, ოღონდ თუ რაზე მოხდა მათ შორის ჩხუბი და ვის და ვის შორის მოხდა ჩხუბი, მე არ ვიცი, რადგან როგორც უკვე მოგახსენეთ, მე იქ მყოფთაგან ვიცნობდი მხოლოდ ჩემ მეგობრებს - გიორგი ქათამაძეს, კონსტანტინე ღიბრაძეს, ანა გაბეჩავას და იქ სუფრაზე გავიცანი გიორგი შაქარაშვილი. ჩხუბი და გაწევ-გამოწევა მე შევნიშნე კაფე-ბარის გარეთ ეზოში, როდესაც შემთხვევით გამოვედი გარეთ, ეზოში. ჩხუბი შიგნით კაფე-ბარში არ ყოფილა. ამის შემდეგ ჩხუბი მალევე შეწყდა და ყველანი ჩაჯდნენ ავტომანქანებში და დაიშალნენ. ჩხუბში ან მოჩხუბართა გაშველებაში მე მონაწილეობა არ მიმიღია, რადგან იმ ადგილზე ბნელოდა, მე არ დამინახავს სახეზე, თუ ვინ ჩხუბობდა ერთმანეთში და ვინ იღებდა მონაწილეობას გაშველებაში, არც ის დამინახავს, ვინმეს ჰქონდა თუ არა ჩხუბის შედეგად დაზიანება მიღებული. ამის შემდეგ რამდენიმე წუთის განმავლობაში ვამშვიდებდი ანა გაბეჩავას და მის მეგობარ გოგონებს, რომლებიც ასევე იმყოფებოდნენ იქ სუფრაზე, რის შემდეგაც ზოგიერთი გოგო შევიდა შიგნით კაფე-ბარში, ხოლო ზოგიერთი იყო გარეთ ეზოში. ამასობაში, გავიდა რამდენიმე წუთი, ამის შემდეგ ადგილზე დავრჩით მე, გიორგი ქათამაძე და კონსტანტინე ღიბრაძე, სხვა ბიჭები მე იქ არ მინახავს. მე, გიორგი ქათამაძემ და კონსტანტინე ღიბრაძემ გადავწყვიტეთ, წავსულიყავით სახლში და ცენტრალურ საავტომობილო გზაზე სანამ გამოვიდოდით, „ლიდერფუდთან“ არსებულ კიბეებთან შევნიშნეთ სამი ახალგაზრდა ბიჭი, რომელიც ასევე იმყოფებოდა ანა გაბეჩავას დაბადების დღის სუფრაზე. ამ სამი ახალგაზრდა ბიჭიდან ერთ-ერთი იყო გიორგი შაქარაშვილი. მათ არანაირი სახის დაზიანების კვალი არ ემჩნეოდათ. ჩვენ ექვსივე ერთად გადავედით მცხეთა-თბილისის დამაკავშირებელი ცენტრალური საავტომობილო გზის მეორე მხარეს, ანუ თბილისის მიმართულებით და დავყევით გზას ფეხით თბილისისკენ და თან ხელს ვუქნევდით ავტომანქანებს, რომ ვინმეს გაეჩერებინა ჩვენთვის და წავეყვანეთ ქალაქ თბილისში, თუმცა, ავტომანქანა არავინ გაგვიჩერა. რამდენიმე ასეული მეტრის გავლის შემდეგ, ქალაქ თბილისის მიმართულებით ჩვენ მდინარე არაგვის ხიდზე გადავედით თუ არა, უკანა მხრიდან დაგვეწია მოთეთრო-მოვერცხლისფრო ავტომანქანა, რომლის მარკა, სერია და ნომერი არ მახსოვს. ავტომანქანა გაჩერდა დაახლოებით, 10-15 მეტრით წინ მიმავალ ჩემ მეგობრებთან, გიორგი ქათამაძესთან და კონსტანტინე ღიბრაძესთან. ავტომანქანიდან გადმოვიდა დაახლოებით, 5 ახალგაზრდა მამაკაცი, რომლებმაც ცემა დაუწყეს გიორგი ქათამაძეს და კონსტანტინე ღიბრაძეს, რის შემდეგაც ერთ-ერთი გამოიქცა ჩემკენ და უკან გამოყვნენ დანარჩენებიც და როგორც კი მოვიდნენ ჩემთან, პირველმა, რომელიც გამოიქცა ჩემსკენ და მოვიდა ჩემთან, დამარტყა ხელი სახეში და მივიღე დაზიანება ცხვირის მიდამოში და ვიგრძენი ფიზიკური ტკივილი, რის შემდეგაც მე დავინახე, რომ სხვებიც მოდიოდნენ ჩემსკენ ჩემ საცემად, რის გამოც მე და ჩემ გვერდით მყოფი კიდევ 3 ახალგაზრდა ბიჭი, რომელთაგანაც ერთ-ერთი იყო გიორგი შაქარაშვილი, გავიქეცით უკან, ცენტრალურ საავტომობილო გზაზე, მცხეთის მიმართულებით. რამდენიმე მეტრი რომ გავიქეცით, მდევრებიც გაჩერდნენ, გატრიალდნენ უკან, ჩასხდნენ თავიანთ ავტომანქანაში და წავიდნენ. ამის შემდეგ ჩვენ ისევ გავაგრძელეთ ყველამ ერთად გზა ქალაქ თბილისისკენ, ანუ მე და ჩემმა მეგობარმა გიორგი ქათამაძემ და კიდევ იმ სამმა ახალგაზრდა ბიჭმა, რომლებიც ასევე იმყოფებოდნენ ანა გაბეჩავას დაბადების დღეზე და რომელთაგანაც ერთ-ერთი იყო გიორგი შაქარაშვილი, ხოლო კონსტანტინე ღიბრაძე ამ დროს იქ არ დამინახავს. მე უნდა მეკითხა გიორგი ქათამაძისთვის, კონსტანტინე ღიბრაძე სად არის-მეთქი, რა დროსაც იმავე ხიდზე როგორც კი გადავედით, ჩვენ უკანა მხრიდან დაგვეწია ავტომანქანა, რომლის ფერი, სერია და ნომერი არ მახსოვს, რადგან ვიყავი შეშინებული. აშკარად იყო სხვა ავტომანქანა. ავტომანქანა გაჩერდა ჩვენთან და როგორც კი გაიღო ავტომანქანის კარები და ავტომანქანიდან იქ მჯდომმა პირებმა დააპირეს გადმოსვლა, ჩვენ ყველა ერთად მოვტრიალდით უკან და გავიქეცით ქალაქ მცხეთის მიმართულებით. ისინი, ვინც ავტომანქანიდან გადმოვიდნენ, მოგვსდევდნენ უკან და გვეძახდნენ - გაჩერდით, სად გარბიხართო და გვაგინებდნენ. ჩვენ ყველამ ერთად ხიდზე გადავკვეთეთ გზა, გადავედით საავტომობილო გზის მეორე მხარეს და გავრბოდით. მე ხიდზე როგორც კი გადავედი, იქვე ჩავუხვიე დაბლა და როგორც კი ჩავუხვიე, ეგრევე ვნახე იქვე არსებული ბუჩქები და ჯაგები და გავიქეცი იქითკენ და დავიმალე აღნიშნულ ბუჩქებში, ხოლო სხვები თუ საით და რა მიმართულებით გაიქცნენ, არ ვიცი, რადგან იყო ღამე. მე სანამ ჩავუხვევდი ბუჩქებისკენ, დავინახე, რომ ჩემ წინ მირბოდა გიორგი შაქარაშვილი და მე რომ ჩავუხვიე ბუჩქებისკენ, ისინი, ვინც მოგვსდევდნენ, გაეკიდნენ გიორგი შაქარაშვილის და შემდეგ, თუ ვინ საით გაიქცა, არ დამინახავს. მე ჩუმად ვიჯექი და ვიმალებოდი ბუჩქებში, რა დროსაც საავტომობილო გზის მხრიდან დაახლოებით, 10 წუთი მესმოდა ძახილის ხმა - „სად გაიქეცით, გამოდითო“ და თანაც გვაგინებდნენ. დაახლოებით 10 წუთის შემდეგ, ძახილის ხმა შეწყდა, თუმცა, მე მაინც არ გამოვსულვარ ბუჩქებიდან, სადაც ვიმალებოდი დაახლოებით, 35-40 წუთი. ბოლოს, როცა დავრწმუნდი, რომ საფრთხემ ჩაიარა, მე გამოვედი ბუჩქებიდან და გამოვედი ცენტრალურ საავტომობილო გზაზე. გზაზე რომ გამოვედი, მე დავურეკე ჩემი მობილური ტელეფონიდან ჩემს მეგობარ გიორგი ქათამაძეს მობილურ ტელეფონზე, რომლის სიმ ბარათის ნომერი არ მახსოვს და ვკითხე, სად მიდიხარ-მეთქი, რა დროსაც გიორგი იქვე საიდანღაც ბუჩქებიდან გამოვიდა საავტომობილო გზაზე, ხოლო ის სამი ახალგაზრდა ბიჭი, რომელთაგანაც ერთ-ერთი იყო გიორგი შაქარაშვილი, თუ სად წავიდნენ და სად იყვნენ, არ ვიცი, რადგანაც ისინი იმ დროს უკვე იქ არ ყოფილან. ამის შემდეგ მე დავურეკე ჩემს მეგობარ ლუკა ბეჟანიშვილის, რომლის ტელეფონის ნომერი არ მახსოვს და ვთხოვე, მოსულიყო ჩვენთან და წავეყვანე სახლში. რამდენიმე წუთში ჩვენთან მოვიდა ჩვენი მეზობელი კახა, რომლის გვარი არ ვიცი, თავისი ავტომანქანით, რომელმაც გვითხრა, რომ ლუკამ გამოგვგზავნა თქვენთანო, რის შემდეგაც ჩვენ, ანუ მე და გიორგი ქათამაძე ჩავჯექით კახას ავტომანქანაში და წავედით სახლში. უბანში რომ მივედით, იქ დაგვხვდა ჩვენი მეგობარი კონსტანტინე ღიბრაძე, რის შემდეგაც ჩვენ დავიშალეთ და წავედით სახლში. მეორე დილით მე ანა გაბეჩავამ „ინსტაგრამზე“ მომწერა, გიორგი შაქარაშვილი არ ჩანს და ხომ არ იცი, სად არისო, რაზედაც მე ვუპასუხე, რომ არ ვიცოდი. სწორედ მაშინ გავიგე ანასგან, რომ გიორგი შაქარაშვილი იყო დაკარგული. კითხვაზე გიპასუხებთ, რომ მე შემიძლია ამოვიცნო ის ბიჭი, რომლებიც გიორგი შაქარაშვილთან ერთად იყვნენ, ხოლო იმ ბიჭებს, რომლებიც ჩვენ გამოგვეკიდნენ და გვცემდნენ, ვერ ამოვიცნობ, რადგან ისინი კარგად არ მინახავს. კითხვაზე გიპასუხებთ, რომ მე არ ვიცი, ვის და ვის შორის და რა მიზეზით მოხდა ჩხუბი კაფე-ბარში, ანა გაბეჩავას დაბადების დღეზე. კითხვაზე გიპასუხებთ, რომ მომხდარი ჩხუბის დროს მე სახეში ცხვირის მიდამოში მივიღე დაზიანება და მე თანახმა ვარ, ჩამიტარდეს ექსპერტიზა. კითხვაზე გიპასუხებთ, რომ მე შემიძლია ამოვიცნო ის ორი ახალგაზრდა ბიჭი, რომლებიც გიორგი შაქარაშვილთან ერთად იმყოფებოდნენ და რომლებთან ერთადაც ჩვენ წავედით ქალაქ თბილისისკენ, მე მათი ამოცნობა შემიძლია სახეზე და ფიზიკურად. კითხვაზე გიპასუხებთ, რომ როდესაც მე ჩემს უბანში მივედი და იქ დამხვდა კონსტანტინე ღიბრაძე, რომელსაც მე ვკითხე, შენ რითი წამოხვედი-მეთქი, რაზედაც მან მიპასუხა, რომ გზაზე ხელი გავუქნიე შემთხვევით გამვლელ ავტომანქანას და იმან გამომიყოლა ქალაქ თბილისშიო. კითხვაზე გიპასუხებთ, რომ როდესაც გავიგე ანა გაბეჩავასგან, გიორგი შაქარაშვილის გაუჩინარების შესახებ, მე არ მიკითხავს არც ჩემს მეგობრებში და არც არავისთან გიორგი შაქარაშვილის გაუჩინარების შესახებ, რადგანაც ვიფიქრე, რომ ალბათ, გამოჩდება-მეთქი. კითხვაზე გიპასუხებთ, რომ მე შემიძლია ამოვიცნო გიორგი შაქარაშვილი... კითხვაზე გიპასუხებთ, რომ ის ახალგაზრდა ბიჭი, რომელმაც მე მომაყენა ფიზიკური შეურაცხყოფა, რა დროსაც დაზიანება მივიღე ცხვირის მიდამოში, იყო ოდნავ გრძელი თმებით, საშუალო სიმაღლის და საშუალო აღნაგობის, რომლის ამოცნობაც მე შემიძლია. კითხვაზე გიპასუხებთ, რომ ზემოთაღნიშნული ჩხუბის დროს მე მეცვა თეთრი ფერის გრძელსახელოიანი „საროჩკა“ და ლურჯი ფერის ნაჭრის შორტები. როდესაც მე მომაყენეს ფიზიკური შეურაცხყოფა, მაგ დროს ასევე შემომეხა „საროჩკა“, რომელიც მეცვა და რადგანაც იგი იყო გახეული, ქალაქ თბილისში ჩამოსვლისას ჩემ უბანში მდგარ ურნაში გადავაგდე, ხოლო შორტები მე გამოვიცვალე ჩემ სახლში და ამჟამად ვინახავ ჩემ საცხოვრებელ სახლში. კითხვაზე გიპასუხებთ, რომ მე თანახმა ვარ, მონაწილეობა მივიღო საგამოძიებო ექსპერიმენტში“, - აცხადებს ახველედიანი ჩვენებაში.

წლების განმავლობაში, ქუთაისი საქართველოს ყველაზე „ქურდული“ ქალაქი იყო. 90-იან წლებში, თითო კორპუსში, რამდენიმე „კანონიერი ქურდი“ ცხოვრობდა და შეიძლება ითქვას, მთელი ქალაქი „ქურდული წესებით“ ათენებდა და აღამებდა. 1981 წელს, ქუთაისის გარეუბანში, ე.წ. ბარაკების აღება და ახალი კორპუსებისთვის ტერიტორიის მოსუფთავება დაიწყეს. ერთ-ერთ „ბარაკში“, რომელიც მოხუც ქალბატონს ეკუთვნოდა, ცემენტით სავსე რკინის კასრი იდგა. მშენებლები ვერ მიხვდნენ, რაში დასჭირდა მოხუცს კასრის ცემენტით გავსება, მაგრამ რაღას იზამდნენ, უნდა გადაეგდოთ. ამწე კასრს ვერ უდგებოდა და გადაწყდა, მისთვის ურო დაერტყათ, რათა ბეტონი დამტვრეულიყო და სწორედ ნატეხები შეეყარათ სატვირთოზე. მესამე დარტყმის შემდეგ, კასრიდან ბეტონის მოზრდილი ნაჭერი გადმოვარდა. მუშებმა უკან დაიხიეს - ბეტონის ნაჭერში აშკარად ჩანდა ადამიანის თავის ქალა. რაღა თქმა უნდა, რამდენიმე წუთში, ადგილზე სამართალდამცავი ორგანოების წარმომადგენლები მივიდნენ. ყველა მუშას ხელწერილი ჩამოართვეს გაუთქმელობაზე - არ იყო აუცილებელი, მთელ ქალაქს სცოდნოდა, რა იპოვეს მშენებლებმა და, მით უმეტეს, ექსპერტების წინასწარი დასკვნით, თავის ქალა მინიმუმ, ხუთი წლის წინანდელი იყო. ძვლებისგან ბეტონის მოცილების პროცესმა ორ კვირაზე მეტი წაიღო. სამართალდამცავებს საქმის გახსნის იმედი არ ჰქონდათ, მით უმეტეს, იმის გათვალისწინებით, რომ გამორიცხული იყო, ექსპერტებს გარდაცვალების ზუსტი თარიღი ეთქვათ, თუმცა საქმე თავდაყირა დადგა. გვამი, დაახლოებით, 15-17 წლის ბიჭს ეკუთვნოდა. მას სიცოცხლეში, მარცხენა ფეხზე ნეკა თითი აკლდა, გვამი კი 1975 წელს იყო დაბეტონებული. დამნაშავემ გვამი ტანსაცმლიანად დააბეტონა, თუმცა ბიჭს ჯიბეში ხურდა ფული აღმოაჩნდა, რომელზეც წლები იყო მითითებული. მართალია, ეს ხურდა, შესაძლოა, წინა წელს ყოფილიყო მოჭრილი, მაგრამ ბეტონში იპოვეს ფეხსაცმლის ნარჩენებიც. იმ ტიპის ფეხსაცმელი კი, სწორედ 1975 წელს მიიღო ქუთაისის მაღაზიამ და რაც მთავარია, რეზინის ძირს ეტყობოდა, რომ მის მფლობელს დიდი ხნის განმავლობაში არ ეცვა ანუ პრაქტიკულად, ახალი იყო. აღნიშნული დეტალები გარდაცვლილის ვინაობის დასადგენ წრეს საკმაოდ ავიწროვებდა. სამართალდამცავებმა არქივი გადაქექეს და სასურველ კვალზეც გავიდნენ - 1975 წელს, ქუთაისის ერთ-ერთი მაცხოვრებელი წერდა, რომ მისი გერი სახლიდან გავიდა და აღარ დაბრუნებულა. ტანსაცმლის აღწერაში, სწორედ აღნიშნული ფეხსაცმელი იყო მითითებული და რაც მთავარია, დედინაცვალი იმასაც უთითებდა, რომ ბიჭს ფეხზე ნეკა თითი აკლდა. იმის მიუხედავად, რომ დედინაცვალი ორი წლის გარდაცვლილი იყო, სამართალდამცავებმა მაინც გაარკვიეს - ბიჭის დედა მშობიარობას გადაჰყვა, დედინაცვალი ბავშვს დიდად არ სწყალობდა, მამის სიკვდილის შემდეგ კი, საერთოდ ყურადღებას არ აქცევდა. შესაბამისად, ბავშვი ქუჩაში იზრდებოდა და ხშირად იმეორებდა, ცოტაც და საქართველოდან წავალ, რუსეთში ვიცხოვრებო. შესაბამისად, როცა დედინაცვალმა, მოვალეობის მოხდის მიზნით, ბავშვის გაუჩინარებაზე განცხადება დაწერა, სამართალდამცავებს თავი დიდად არ შეუწუხებიათ, ჩათვალეს, რომ ის საქართველოდან წავიდა. დიდ რუსეთში კი მის ძებნას აზრი არ ჰქონდა. რაც შეეხება კასრს, სადაც ჩონჩხი აღმოაჩინეს, ის ბიჭის საცხოვრებლიდან, დაახლოებით, კილომეტრით იყო მოშორებული და მოხუც ქალს ეკუთვნოდა. ასაკის გამო, მოხუცს გაფანტული გონება ჰქონდა და მისი საუბრიდან აზრის გამოტანა შეუძლებელი გახლდათ. ექიმების ჩარევისა და დაკითხვის რამდენიმე უშედეგო მცდელობის შემდეგ, სამართალდამცავებმა მოხუცზე ხელი ჩაიქნიეს - მისგან ვერაფერს გაიგებდნენ. სამაგიეროდ, ქუთაისში მოიძებნა არაერთი ადამიანი, რომლებსაც ბიჭი კარგად ახსოვდათ და ყველა ერთსა და იმავეს ამბობდა, მასთან მხოლოდ ერთი ბიჭი, მისივე თანაკლასელი მეგობრობდა და თუ ვინმეს რამე ეცოდინება, ეგ იქნებაო. აკრძალვის მიუხედავად, ლამის მთელმა ქალაქმა იცოდა, რომ სამართალდამცავებმა ჩონჩხს მიაგნეს. გარდაცვლილის მეგობარი გამოკითხვაზე დაიბარეს. მეგობარი თავიდან არაფრის თქმას არ აპირებდა, უბრალოდ, ხალხში გავრცელებული ვერსია დაადასტურა, რუსეთში წასვლას აპირებდა, მეტი არაფერი ვიციო, თუმცა სამართალდამცავებმა შეატყვეს, რომ რაღაცას მალავდა, გაუშვეს და მოსაფიქრებლად დრო მისცეს. რაღა თქმა უნდა, მასზე თვალთვალიც დაწესდა. განყოფილებიდან წასული ახალგაზრდა კაცი სასადილოში შევიდა, სასმელი მოითხოვა და არაყს მიეძალა. გვარიანად ნასვამი, სასადილოდან გამოვიდა, იმ მოხუცის სახლისკენ გაემართა, სადაც თავის ქალა იპოვეს, ჩამოჯდა და ხმამაღლა, მოთქმით ტირილი დაიწყო. პოლიციელები, რომლებიც უთვალთვალებდნენ, ახლოს მივიდნენ, ჯერ უხმოდ უყურეს, შემდეგ კი გარდაცვლილის მეგობარი გაჩუმდა და მოყოლა არეულად დაიწყო. „ამ მოხუცს არავინ ჰყავდა, გარდა ერთი მეგობარი ქალისა, რომელიც რუსეთიდან ჩამოდიოდა ხოლმე ზაფხულობით სტუმრად და თან ჩვენზე 5-6 წლით უფროსი შვილი მოჰყვებოდა. მაშინ, როცა ჩვენ 15 წლის გავხდით, ისევ ჩამოვიდა და გვითხრა, რომ ფულის იოლად შოვნას გვასწავლიდა. ასე დავიწყეთ წვრილმანი ქურდობა, ხან სასადილოს საწყობი დავაცარიელეთ, ხან - ვიღაცის ბინა, მაგრამ ყოველთვის ცოტა თანხა მიგვქონდა. ეს თანხა ცოტა ზოგადად იყო, თორემ ჩვენთვის, 15 წლის ბავშვებისთვის, დიდი ფული გახლდათ. ჩამოსული იმასაც დაგვპირდა, რუსეთში წაგიყვანთ და ერთად დიდ საქმეებს გავაკეთებთო. მე წასვლა არ მინდოდა, აი, ჩემი მეგობარი კი სულ თვალებში შესციცინებდა, ერთი სული ჰქონდა, როდის დადგებოდა ნანატრი დღე. ჩუმად ფულსაც ვაგროვებდით და ასე, 500 მანეთამდე გვქონდა. უფროსმა მეგობარმა გვითხრა, რომ სამ დღეში, დედამისთან ერთად, რუსეთში მიდიოდა, დედას ესაუბრა და დაითანხმა, რომ ჩემს მეგობარსაც დაიმგზავრებდა. წინა ღამით, ჩემი მეგობარი მათთან უნდა დარჩენილიყო - დილით ადრე მიდიოდნენ სადგურზე. მთელი ღამე არ დამეძინა, დილით ადრე გასაცილებლად მივედი, მაგრამ დედა-შვილი მარტო გავიდნენ სახლიდან. გავოცდი და ჩამოსულმა მითხრა, შენი მეგობარი ღამით გაიპარა, ალბათ, ვერ გარისკა წამოსვლაო. არ დავიჯერე, ის ხომ ამაზე ოცნებობდა და არსად გაიპარებოდა-მეთქი. მივხვდი, რაღაც მოხდა, მაგრამ რა, არ ვიცოდი, თანაც ჩამოსული დამემუქრა, თუ რამეს გაიგებენ, ყველას ციხეში ამოგვალპობენ, ამიტომ თუ რამე გკითხეს, დაადასტურე, რომ რუსეთში გაპარვას აპირებდაო. მეტი არაფერი ვიცი, უბრალოდ, მეგობარი დავკარგე, ის ბიჭი კი მას შემდეგ კიდევ ორჯერ იყო ჩამოსული, მაგრამ შიშით ახლოს არ გავკარებივარ“, - ეს იყო მისი მონაყოლი. გამოძიებამ სტუმრის ვინაობა მალე დაადგინა და მოთხოვნა რუსეთში გააგზავნა. როგორც გაირკვა, ქართული გამოძიებისთვის საინტერესო პირი, საკმაოდ ცნობილი კრიმინალი იყო და ქურდობისთვის სასჯელიც ჰქონდა მოხდილი, თუმცა სასამართლომ დაინდო და მხოლოდ 3 წელი მიუსაჯა. რუს სამართალდამცავებს ეჭვი ჰქონდათ, რომ ის არაერთ დანაშაულს სჩადიოდა, მაგრამ ფაქტზე ვერ იჭერდნენ. ქართული მხარის მოთხოვნით, ის დააკავეს და უშიშროების იზოლატორში დაკითხეს. სწორედ იქ აღიარა 15 წლის ბიჭის მკვლელობა, მიზეზად კი ის 500 მანეთი დაასახელა, რომელიც მოზარდს რუსეთში წასასვლელად ჰქონდა შეგროვებული. სასამართლომ მომხდარი ჯეროვნად შეაფასა და დამნაშავეს სასჯელის უმაღლესი ზომა მიუსაჯა. განაჩენი, დაახლოებით, ექვს თვეში, საქართველოში აღასრულეს. ________________ თქვენ ამ სტატიას კითხულობთ პლატფორმა Feedc -ზე. Feedc არის ახალი მედია პლატფორმა, სადაც შეგიძლიათ გაეცნოთ ჩვენს სტატიებს. აპლიკაციის გადმოსაწერად დააჭირეთ ამ ბმულს: download.feedc.com წყარო - გაზეთი ,,ვერსია"#საინტერესო #ისტორია #კრიმინალი #kutaisidaily

"ხეკორძულას წყალი მისვამს, მცხეთა ისე ამიგია, დამიჭირეს მკლავი მომჭრეს, რატომ კარგი აგიგია?"

წელს სოხუმის ბოტანიკური ბაღი180 წლის იუბილეს აღნიშნავს. 180 წლის წინ, სოხუმის ცენტრში გამოჩნდა აყვავებული ბაღი მაღალი კვიპაროსებით, სუსტი პალმის ხეებით, მარადმწვანე მაგნოლიებით და სურნელოვანი მცენარეებით. დღეს აფხაზეთის თითქმის ყველა მაცხოვრებელმა და სტუმარმა იცის, მისი არსებობის შესახებ და ალბათ თქვენც გაგიგიათ. ბოტანიკურ ბაღში თავიდან იყო ლინდა ... და მას კავკასიურს ეძახდნენ. 1838 წელს, სამედიცინო სტუდენტმა ვლადისლავ ბაგრინოვსკიმ გადაწყვიტა მის გარშემო პატარა ბაღის გაშენება. სწორედ ამის შემდეგ იწყება მსოფლიოში ერთ-ერთი უძველესი ბოტანიკური ბაღის ისტორია. ცოტახანში ბოტანიკური ბაღის დირექტორი თავად ბაგრინოვსკი ხდება. ხოლო ერთი წლის შემდეგ, ბაღის ფართობი ოთხჯერ 4ჯერ გაიზრდება. გენერალმა გადაწყვიტა შეექმნა არა მხოლოდ ბაღი, არამედ ხეხილის მცენარეების ნამდვილი სანერგე. მან კოლექციის შევსება დაიწყო ჩაის ბუჩქით, ლიმონებითა და ფორთოხლებით, რომლებიც მოპოვებულია ნიკიტკის ბოტანიკურ ბაღში. 1853-1856 და 1877-1878 წლებში სოხუმის ბოტანიკური ბაღი ორჯერ დაანგრიეს თურქებმა. მაგრამ ის, ფენიქსის ფრინველის მსგავსად, კვლავ დაიბადა. ბოტანიკურ ბაღს ბევრი რამის გადატანა მოუწია. ომის შემდეგ სოხუმში ცუდი მდგომარეობა იყო. რაევსკის საოცრად მოვლილი ბაღი უცებ ტალახის გუბედ გადაიქცა. თუმცა, აფხაზებმა მობილიზაცია მალევე მოახდინეს და ბაღს ჩვეული სახეც დაუბრუნდა. 1992 წლამდე, ბაღის ექსპოზიციებში წარმოდგენილი იყო 5000 – ზე მეტი სახეობის მცენარე. სოხუმის ბოტანიკურ ბაღში დიდი ზიანი მიაყენა აფხაზეთის ომმა 1992-1993 წლებში. სოხუმის ცენტრში იყო ცეცხლოვანი ბრძოლები. პარკში 120-ზე მეტი ჭურვი დაეცა. ომის დროს, ძალიან ბევრი ბუჩქი და სხვადასხვა მცენარეები განადგურდა. ომმა უზარმაზარი ზიანი მიაყენა ბოტანიკური ბაღის მთელ სტრუქტურას. არცერთი მცენარე არ იყო მთლიანად ჯანმრთელი, ყველა დაზიანდა ფრაგმენტებით. ყველა სათბური დაინგრა. ეს კი ძალიან მძიმე დარტყმა იყო ბაღის თანამშრომლებისთვის და არა მარტო მათთვის. წელს კი სოხუმის ბოტანიკური ბაღი 180 წლის იუბილეს აღნიშნავს. იგივე ადგილმა ბევრი ცუდი ისტორია გამოიარა, ბევრ ტყვიას გაუძლო და მიუხედავად ამისა, დღესაც მედგრად დგას. იცით რა ლამაზია? ერთი დიდი სიამოვნებაა მისი დათვალიერება. მითუმეტეს როცა იცი რამდენი რამე აქვს გამოვლილი. ძნელია ემოციების დამალვა, გიჭირს და ვეღარ იკავებ ცრემლებს. გინდა ყველამ ნახოს, დაათვალიეროს...ვიცი, ნამდვილად ვიცი, რომ ასეც იქნება.#სოხუმი #აფხაზეთი #ბოტანიკურიბაღი #sokhumidaily

23 მაისს, სიმონ კანანელის ხსენების დღესთან ერთად აფხაზეთობაც აღინიშნება. ქართულ-აფხაზური თვითმყოფადობის დასტურად, გასულ წელს უწმინდესის და უნეტარესის, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, მცხეთა-თბილისის მთავარეპისკოპოსის და ბიჭვინთისა და ცხუმ-აფხაზეთის მიტროპოლიტის ილია მეორის ინიციატივით და ლოცვა კურთხევით 23 მაისი დადგინდა ,,აფხაზეთობის" დღედ. წმინდა სვიმონ კანანელის სახელობის ტაძარი მდებარეობს სოხუმთან ახლოს, ახალი ათონის ტერიტორიაზე, ივერიის მთაზე. მისი თავდაპირველი მშენებლობა VII-VIII საუკუნეებით თარიღდება, ხოლო დღევანდელი ნაგებობა ქართული ხუროთმოძღვრების IX-X საუკუნეების ნიმუშს წარმოადგენს. ქართული და უცხოური ისტორიული წყაროების თანახმად, იესო ქრისტეს მოწაფეებმა, წმინდა სვიმონ კანანელმა და წმინდა ანდრია პირველწოდებულმა, ახალი წელთაღრიცხვის I საუკუნეში პირველებმა იქადაგეს ქრისტიანობა სამხრეთ და დასავლეთ საქართველოში, მათ შორის აფხაზეთშიც. წმინდა მამათა გადმოცემით, ახალი წელთაღრიცხვის 55 წელს მოციქული წმინდა სვიმონ კანანელი წარმართებმა ჯვარზე გააკრეს და დაასაფლავეს ნიკოფსიაში, ისტორიული საქართველოს ჩრდილოეთ საზღვართან ახლოს. IV საუკუნეში მოციქულის სახელზე ახალ ათონში პატარა ეკლესია ააგეს, რომელიც სავარაუდოდ, ხის უნდა ყოფილიყო. მომდევნო საუკუნეებში აქ თეთრი თლილი ქვისგან ტაძარი ააშენეს, რომელსაც რესტავრაცია რამდენიმეჯერ ჩაუტარდა. დღეისათვის ტაძრის ფრესკული მოხატულობა შემორჩენილი არ არის. არქიტექტურული დეკორიდან ყურადღებას იქცევს ქრისტიანული სიმბოლოების — თევზის, ლომისა და ჯვრის რელიეფური გამოსახულებები. ასევე აფხაზეთში დღემდე შემორჩენილია მისი სალოცავი მღვიმე. ამჟამად, ეკლესია მოქმედია. 23 მაისს აქ ზეიმობენ წმინდა მოციქული სვიმონ კანანიტის დღესასწაულს. ამ დღეს ეკლესიაში ტარდება ღვთიური წირვა-ლოცვა. ათასობით მორწმუნე იყრის თავს აფხაზეთში, ქედს იხრის და სთხოვს ბედნიერებას ქორწინებაში, სიყვარულსა და კეთილდღეობაში. მართლმადიდებლურ ეკლესიაში მას აღიარებენ, როგორც ქორწინებისა და ოჯახის მფარველ წმინდანს.#აფხაზეთი #აფხაზეთობა #სვიმონკანანელი #დღესასწაული #sokhumidaily

გულით სოხუმელი ჩეხეთის რესპუბლიკის მოქალაქე გრძელი წვრილი პალმის ტოტები ეკვრება მისი ბინის ჭერს, ტელევიზორიდან ისმის წამყვანის გაუგებარ ენაზე საუბარი და ბიბლიოთეკაში უცნაური დამწერლობის წიგნები აწყვია. სერგო მატკავა ქართულ ოჯახში დაიბადა, შავი ზღვისპირეთის საპორტო ქალაქ სოხუმში. ომამდე, ცუდ სიზმარშიც კი არ დაესიზმრებოდა, რომ სახლიდან ორი ათასი კილომეტრის მოშორებით იცხოვრებდა. - „გული სოხუმში დავტოვე მიუხედავად იმისა, რომ ვიცი, იქ ვერასოდეს დავბრუნდები. აფხაზეთის ომი დავიწყებას მიეცა და ხალიჩის ქვეშაა შეჩურთული“, ამბობს ნასწავლი იურისტი, რომელსაც თხუთმეტ წელიწადზე მეტია ჩეხეთის მოქალაქეობა აქვს, სადაც ოცი წელია ცხოვრობს. 1993 წლის ზაფხულში სერგო სოხუმიდან გამოექცა აფხაზ სეპარატისტებს და მათ მოხალისეთა რაზმებს ნათესავებთან ერთად განერიდა. მისი სიტყვებით, ქალაქს „ეთნიკური წმენდა“ ჩაუტარეს. „1993 წელს ქართველების მიმართ მხეცობა ჩაიდინეს სოხუმში რუსეთიდან ჩამოსულმა მოხალისეებმა. სოხუმის ეთნიკური წმენდისათვის მათ სანაცვლოდ ქონება ერგოთ. მამაჩემი, რომელიც სოხუმში დარჩა, მოკლეს და მისი მკვლელები დღეს ჩვენს სახლში ცხოვრობენ. ეს ინფორმაცია ჩვენი ოჯახის ახლობლებისაგან გამაჩნია, ვინაიდან ისინი სოხუმში დარჩნენ, რადგან ეთნიკურად არ არიან ქართველები“ - იხსენებს სერგო მატკავა. მიუხედავად იმისა, რომ სერგო ორი წლის განმავლობაში ომის პერიოდში სოხუმში ცხოვრობდა, სიტუაციამ უკარნახა, როდის ჩაელაგებინა ბარგი და წამოსულიყო. ომის დროს სოხუმის ასობით მაცხოვრებელი გავიდა ქალაქიდან და თავშესაფარი ნათესავებთან, ცენტრალურ საქართველოში მოძებნა. მათი უმრავლესობა სახლებში 1993 წელს, ოფიციალური ზავის დადების შემდეგ დაბრუნდა. უკან მიბრუნებულებმა მოახლოებული კატასტროფა სათანადოდ ვერ აღიქვეს. დაზავებამ აფხაზურ მხარეს ძალების გადანაწილებასა და სოხუმის დაპყრობაში შეუწყო ხელი. თბილისის ცენტრალური ხელისუფლება სოხუმის მოსახლეობას არწმუნებდა, რომ მათ არანაირი საფრთხე არ ელოდათ და შეეძლოთ წყნარად დაბრუნებულიყვნენ სახლებში, რაც უდიდესი შეცდომა იყო. „თბილისს ეგონა, რომ რუსეთის მხარე მშვიდობიან მოსახლეობას არ შეეხებოდა. ხაზგასმით ვამბობ რუსული მხარე, ვინაიდან აფხაზების ავიაცია და აფხაზეთის ფლოტი საერთოდ არ არსებობდა. სოხუმზე თავდასხმასა და ქალაქის დაბომბვას გემებიდან აფხაზების სახელით რუსი სამხედროები ახორციელებდნენ. ორმოცდაათათასიანი აფხაზი მოსახლეობა ამას ვერ იზამდა და არც ამის საშუალება გააჩნდა. როდესაც ანალიზს ვიწყებ, ვაცნობიერებ, რომ თბილისის მთავრობამ ცოცხალ ფარად გვაქცია. თუმცა ბოლო მომენტში შევძელით კომპაქტურად დაგვეტოებინა სოხუმი და თავი გადაგვერჩინა“ - იხსენებს სერგო მატკავა, რომელმაც დაარწმუნა დედამისი და დის ოჯახი, რომ მას გაჰყოლოდნენ. სოხუმს ისედაც ტოვებდნენ დაძაბული მდგომარეობის გამო, რადგან ქალაქის შემოგარენში მზაობაში იყვნენ სამხედრო ფორმირებები. გამოქცეულ მშვიდობიან მოსახლეობას შემდგომ ეტაპებზე კავკასიონის უღელტეხილით მოუხდა გადასვლა, რადგანაც შეიარაღებულმა ფორმირებებმა სანაპირო ზოლი ჩაკეტეს. გამოქცეული მოსახლეობის დიდი ნაწილი გზაში დაიღუპა. სერგო მატკავას ოჯახიდან სოხუმი მისმა ყველა წევრმა დატოვა, გარდა სამოცდაათი წლის მამისა, რომელთან ერთადაც სოხუმში თვეების მანძილზე განიცდიდა მოახლოებული სიკვდილის საშიშროებას. მამამისმა უარი განაცხადა წასვლაზე იმ მოსაზრებით, რომ საკუთარ ქონებას დაიცავდა. ამის შემდეგ, ის ცოცხალი არავის უნახავს. იგი დაიღუპა 1993 წლის ოქტომბრის დასაწყისში, როდესაც ქალაქი სამხედრო ფორმირებებმა დაიკავეს და დაიწყო ძალადობა. „დღემდე სინდისი მქეჯნის, რომ ვერ დავარწმუნე მამაჩემი დაეტოვებინა ქალაქი. მას ისევე გაუსწორდნენ, როგორც დანარჩენ მშვიდობიან მოსახლეობას, რომელიც რაღაც მიზეზის გამო ქალაქში დარჩა. გარდაცვალებამდე მამამ ორი წერილის დაწერა მოასწრო და აქედან ვიცი რა გადაიტანა და რა ხდებოდა სოხუმში. წერილი ხელში ჩამივარდა ჩვიდმეტი წლის შემდეგ. მამაჩემმა წერილი მეზობელს გადასცა, რომელიც არ იყო ეთნიკური ქართველი და მან მოგვიანებით ეს წერილი გამომიგზავნა“ - ამბობს არაჩვეულებრივი ჩეხურით უმნიშვნელო აქცენტით. გაზეთი „ლიდოვე ნოვინი“, 2013 წ. 22 ოქტომბერი, ავტორი: ტომაშ კუჩერა#აფხაზეთი #სოხუმი #კონფლიქტი #ომი #პოლიტიკა #sokhumidaily

1991-92 წლების დეკემბერ-იანვარში, პრეზიდენტ ზვიად გამსახურდიას ხელისუფლების დამხობის შედეგად, არსებობა შეწყვიტა ქვეყნის აღმასრულებელმა, საკანონმდებლო და სასამართლო ხელისუფლებამ. ქვეყნის მმართველობის ფუნქციები ხელში აიღო სამხედრო საბჭომ. თენგიზ კიტოვანის, თენგიზ სიგუასა და ჯაბა იოსელიანის მეთაურობით. სამხედრო საბჭოს ინიციატივით, 1992 წლის მარტში ჩამოვიდა ედუარდ შევარდნაძე. აეროპორტში, ჟურნალისტებთან შეხვედრის დროს ე.შევარდნაძემ მაღალი შეფასება მისცა "ოპოზიციონერების" ნამოქმედარს და "სახალხო აჯანყება" უწოდა საქართველოში განხორციელებულ გადატრიალებას და ამით აქტიური დახმარება აღუთქვა დიქტატურის წინააღმდეგ მებრძოლებს. მალე სამხედრო საბჭო სახელმწიფო საბჭოდ გარდაიქმა, სადაც ფართოდ იქნა წარმოდგენილი გამსახურდიას ხელისუფლების დაპირისპირებული კონტრელიტა- ყოფილი ოპოზიციური პარტიები, იტელიფენციის ნაწილი და კრიმინალური ელიტა. მათ ადგილები სახელმწიფო საბჭოში "დამსახურების" მიხედვით ერგოთი, ანუ იმის გათვალისწინებით, თუ რა როლი ითამაშეს მათ წინა ხელისუფლების დამხობაში. სახელმწიფო საბჭოს შემადგენლობის არჩევანს სიტუაცია განაპირობებდა და მოვლენების განვითარებას "გამარჯვებული ძალები" განსაზღვრავდნენ. მათ ეყრდნობოდა სახელმწიფო საბჭოს მეთაური, მაგრამ იგი, თავის მხრივ, ცდილობდა საკუთარი პოზიციების განმტკიცებას, როგორც სახელმწიფო საბჭოში გაერთიანებული პოლიტიკური ელიტის შიგნით, ისე მის გარეთ. სახელმწიფო საბჭომ იტვირთა არა მარტო ადმინისტრაციული, არამედ, აგრეთვე, კანონშემოქმედებითი ორგანოს როლიც. აღდგენილ იქნა 1921 წლის საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კონსტიტუცია და მისი კანონქვემდებარე აქტების ნაწილი. სახელმწიფო საბჭოს წევრებს კარგად ესმოდათ, რომ ეს ორგანო არ იყო კანონიერი ხელისუფლება და გამორიცხული იყო საერთაშორისო სამართლის სუბიექტად ასეთი ხელისუფლების და ქვეყნის აღიარება. ამიტომ, დღის წესრიგში დადგა ლეგიტიმური, კანონიერი, დემოკრატიული ხელისუფლების არჩევნები საერთაშორისო დამკვირვებლების თანდასწრებით. 1992 წლის 30 აპრილს, სახელმწიფო საბჭოს გადაწყვეტილებით, ახალი პარლამენტის, ქვეყნის უმაღლესი საკანონმდებლო ორგანოს, არჩევნების თარიღად დადგინდა 11 ოქტომბერი, რაც უდავოდ წინ გადადგმულ ნაბიჯს წარმოადგენდა ქვენის დემოკრატიზაციის გზაზე. 29 ივლისს, სახლემწიფო საბჭოს სხდომაზე, 30 პოლიტიკური პარტიის ინიციატვით წამოყენებული იქნა მოთხოვა, რომ დეპუტატთა რაოდენობა მომავალ პარლამენტში 169-დან 180-მდე გაზრდილიყო, მაგრამ იმავე სხდომამ დეპუტატების რაოდენობა ედუარდ შევარდნაძის წინადადებით 234 დეპუტატით განსაზღვრა. სახელმწიფო საბჭოს თავჯდომარემ ავისი მოსაზრება იმით დაასაბუთა, რომ საჭირო იყო საქართველოს 84 ქალაქსა და რაიონს თავიანთი წარმომადგენლები ჰყოლოდათ პარლამენტში, "რაღა უკეთ გავრკვეულიავით მათ საზრუნავში"". ამ რაოდენობას დაემატებოდა პარტიული სიების მიხედვით პროპორციული წესით არჩეული 150 დეპუტატი. 1992 წლის 11 ოქტომბრის არჩევნებში მონაწილეობას ღებულობდა 47 პარტია და ორგანიზაცია. აქედან 15 პარტია და ორგანიზაცია ოთხ ბლოკში იყო გაერთიანებული. პარლამენტში, პროპორციული წარმომადგენლობისა და საკომპესანციო სიების საფუძველზე, ოცდაოთხი პარტია და ბლოკი იქნა არჩეული. პარლამენტის თავჯდომარის პოსტზე კენჭს იყრიდა უალტერნატივო კანდიდატურა ედუარდ შევარდნაძე (დააგროვა ხმების 95%-ზე მეტი). საქართველოში ჩამოსულმა საერთაშორისო ურთიერთობის ეროვნულდემოკრატიული ინსტიტუტის (ედი) 24 კაციანმა დელეგაციამ, რომლის შემდაგენლობაში იყვნენ აშშ, ევროპის და აფრიკის ქვეყნების პარლამენტარები, პოლიტიკურ პარტიათა ლიდერები, ექსპერტები, სპეციალისტები არჩვენების შედეგების შესახებ განაცხადეს: „ ყოველივე ის, რისი თვითმხილველიც იყო ჩვენი დელეგაცია, მიანიშნებს, რომ ეს არჩევნები დემოკრატიულ კანონიერებას მიანიჭებს ახალ მთავრობას და ხელსაყრელ პირობებს შეუქმნის მშვიდობიან შერიგებას საქართველოში.“ 11 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნები, აგრეთვე დადებითად შეაფასეს სხვადასხვა პოლიტიკური პარტიების ლიდერებმა ნ. ნათაძემ, გიორგი ჭანტურიამ, აკ.ასათიანმა და სხვებმა. ამრიგად, ე. შევარდნაძის მეთაურობით, სხვადსხვა პოლიტიკური ძალების თანადგომით, ინტელიგენციის დიდი ნაწილის მხარდაჭერით, შესაძლებელი გახდა უმაღლესი საკანონმდებლო ორგანოს არჩევა და თავისი შემადგენლობით საკმაოდ „ჭრელი“ პოლიტიკური ძალების პარლამენტში გაერთიანება. აღნიშნულმა სათავე დაუდო, ედუარდ შევარდნაძის მმართელობითი პერიოდის დროინდელი, ნეონომენკლატურის სახელით ცნობილი, მმართველი პოლიტიკური ელიტის ფორმირების პროცესს. 1992 წლის 11 ოქტომბერს არჩეულმა პარლამენტმა მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა ქვეყნის კონსტიტუციის მიღების საქმეში. ახალი კონსტიტუციის მიღება, ამერიკული დემოკრატიის მოდელის ქართულ ნიადაგზე გადმოტანის მცდელობას წარმოადგენდა. თუმცა, 1995 წლის საქართველოს კონსტიტუციას, რომელსაც ამერიკულ მოდელს ადარებენ, არაფერი არ ქონდა საერთო მასთან, წარმოადგენდა ავტორიტარულ რეჟიმზე გათვლილ საკანონმდებლო აქტს, რომელშიც მთელი ხელისუფლება აღმასრულებელ შტოში იყო გადაქაჩული და პოსტსაბჭოთა რესპუბლიკების მსგავსად, ყოფილი ცენტრალური კომიტეტების მდივნების ხელმძღვანელობით, სუპერსაპრეზიდენტო მმართველობას ამყარებდა ქვეყანაში. აღმასრულებელი ხელისუფლების პრიმატი საკანონმდებლო და სასამართლო ხელისუფლებაზე ქვეშევრდომული, მორჩილებითი და პატრიარქალური კულტურის „ხელისუფლებრივი გამოხატულებაა.“ საქართველოს ე. შევარდნაძის დროინდელი მართველი ელიტის პოლიტიკურ კულტურაზე ნეგატიურ გავლენას ახდენდა ტოტალიტარული კულტურის მემკვიდრეობა, რომელიც მორჩილებითი კულტურის ორიენტაციების სიჭარბეში პოულობს გამოხატულებას. პოლიტიკური კულტურის ხელისუფლებრივი გამოხატულებაა საშემსრულებლო უნარ–ჩვევების დამკვიდრება მმართველი პოლიტიკური ელიტის საქმიანობაში, სადაც „ნომენკლატურული თამაშის წესების“ გარეთ გასვლა დასჯად ქმედებად ითვლებოდა. ტოტალიტარული, „ახალი ანტროპოლოგიური ტიპის“ ( ნ. ბერდიაევი) ადამიანების მნიშვნელოვანი როლი პოლიტიკურ პროცესში რეჟიმის იდეოლოგიური უზრუნველყოფა იყო. ბუნებრივია, ტოტალიტარული მმართველობითი პოლიტიკური აზროვნების მქონე ნეონომეკლატურული პოლიტიკური ელიტა, რომელიც ძირითადათ პარტოკრატებით იყო დაკომპლექტებული, უპირატესად საშემსრულებლო კულტურის მატარებლები იყვნენ და მნიშვნელოვან გავლენას ახდენდნენ პოლიტიკურ პროცესებზე და ხელს უწყობდნენ ნომენკლატურული კულტურის ხელახალ აღორძინებას. ე. შევარდნაძის ნეონომეკლატურული მმართველი ელიტა, სრულიად მოუმზადებელი აღმოჩნდა გარდამავალი პერიოდისათვის დამახასიათებელი „უმართვადი“, „ქაოსური“ პროცესების წინაშე და ძველი, საბჭოთა მეთოდებით, ძალისმიერი ხერხებით (სუსტი სახელმწიფო ინსტიტუტების არსებობის პირობებში) აპირებდნენ კონფლიქტების დარეგულირებას და უმეტეს შემთხვევაში მათი ქმედებები არ ხასიათდებოდა ადეკვატურობითა და კრეატიულობით. ე. შევარდნაძის ნეონომენკლატურული მმართველობის დროს აღმასრულებელ, საკანონმდებლო და სასამართლო ხელისუფლებაში ხშირად ქურდული მენტალიტეტი ს, პატრიარქალური კულტურის მატარებელი ადამიანები იღებდნენ ქვეყნისათვის მნიშვნელოვან გადაწყვეტილებებს, რადგანაც სახელმწიფოებრივმა კანონებმა, კონსტიტუციურმა უფლებებმა, მორალურმა ნორმებმა დაკარგა მნიშვნელობა: „ძარცვა-გლეჯის ქურდული კანონებით იყო შეცვლილი სახელმწიფოს კანონები, მეფობდა ქაოსი და გაუგონარი კრიზისი“-აღიარებს ე. შევარდნაძე.18 პატრიარქალური, ქვეშევრდომული პოლიტიკური კულტურის ელემენტების სიჭარბეს, გარდა ტოტალიტარული მემკვიდრეობისა და გარდამავალი პერიოდის ავტორიტარიზმისა,გარკვეული აზრით,განაპირობებს ქართულ ცნობიერებაში, საბჭოთა და პოსტსაბჭოთა პერიოდში ქურდული მენტალიტეტის ფართოდ გავრცელება: ძნელია ვისაუბროთ ქურდული ცნობიერების ეროვნულ ფესვებზე19, მაგრამ ერთი რამ ცხადია, საქართველოში ამ მოვლენამ მეტად ნოყიერი ნიადაგი ჰპოვა. ქართულ სინამდვილეში ვხვდებოდით მაღალი „ინტელექტის“ (ამ შემთხვევაში ინტელექტის საზომად ფორმალური განათლება ითვლება) ქურდულპატრიარქალური კულტურის მატარებელ ადამიანებს. მათი სიჭარბე შეიმჩნეოდა, როგორც ხელისუფლებაში, ისე საზოგადოებრივი ცხოვრების ნებისმიერ სფეროში: სკოლებში, უმაღლეს სასწავლო დაწასებულებებში; მოსწავლე და სტუდენტი ახალგაზრდობის ნაწილი პატრიარქალურ-ქურდული კულტურის და კანონების თაყვანისმცელები იყვნენ. „კარგი ბიჭის“ სტატუსის მოპოვება მათთან კავშირით ან მათ „იერარქიაში“ გარკვეული ადგილის ( მაგ; მაყურებლის სტატუსის) მოპოვებით იყო შესაძლებელი. მხატვრულ ნაწარმოებებშიც „გაიპარა“ „კანონიერი ქურდების“ მიმართ სიმპატიები. ცნობილია, რომ კრიმინალური სამყაროს სუბკულტურა რთული იერარქიული სტრუქტურისგან შედგებოდა(კანონიერი ქურდის სახელი გადმობირებულმა აგენტებმა თავის თავს უწოდეს, რაც ნიშნავდა ავტორიტეტის აღიარებას, რასაც ბანაკების ადმინისტრაცია ხელს უწყობდა და „აკანონებდა.“ და ქურდული კანონი მიუხედავათ მისი სხვადასხვა ინტერპრეტაციისა, ზოგადად ითვალისწინებდა: ქურდული იდეის ერთგულებასა და მხადაჭერას, სამართალდამცავ ორგანოებთან კონტაქტის აკრძალვას, სხვა „კანონიერ ქურდებთან“ ან ავტორიტეტებთან პატიოსან ურთიერთობას, თავის რიგებში ახალი წევრების მიმხრობას, სასჯელაღსრულების დაწესებულებებში დროდადრო ყოფნას, კარტის თამაშის უნარს, პოლიტიკურ საქმიანობაზე და ოჯახზე უარის თქმას და სხვა. პოლიტიკური სისტემის ტრანსფორმაციის სპეციფიკამ ქართულ სინამდვილეში გვაჩვენა, რომ განათლებული ადამიანებიც შესაძლოა იყვნენ მრევლის კულტურის მატარებლები: უფრო მეტიც, ქართულ სინამდვილეში არ დასტურდება გ.ალმონდისა და ს. ვერბას თეზისი22, რომლის მიხედვითაც, პატრიარქალური კულტურული ორიენტაციები დამახასიათებელია წერა-კითხვის უცოდინარი ადამიანებისთვის, რომლებსაც ბუნდოვანი წარმოდგენა აქვთ პოლიტიკური პროცესის აქტორებზე, სისტემაში შემავალ და გამომავალ სიგნალებზე და ასეთი ორიენტაციები ჭარბობს აფრიკულ ტომებში, სადაც არ არის როლებითი დიფერენციაცია. ე.შევარდნაძის მმართველობის პერიოდში ჩამოყალიბდა „ქართული დემოკრატიის“ და „პოლიტიკური თამაშის წესების“ სპეციფიკური ფორმა; სიტყვის, პრესის, მაუწყებლობისწრეგადასულითავისუფლება, „უსარგებლო პლურალიზმი“23 ტოტალური კორუფცია, გაყალბებული არჩევნების „ქართული ტექნოლოგიები“ და მათი გამომგონებლების პრივილეგირებული მდგომარეობა. პრეზიდენტის საქმიანობა უფრო მეტად წააგავდა წარმატებული საგარეო საქმეთა მინისტრის მოღვაწეობას, რომელსაც მეტი მხარდამჭერი ქვეყნის გარეთ ყავდა, ვიდრე შიგნით. გარკვეული აზრით, მისი მართველობის პერიოდში ხელსაყრელი საგარეო გარემო შეექმნა ქვეყანას გეოპოლიტიკური ფუნქციის ეფექტურად გამოყენების თვალსაზრისით. თუმცა, ვერ გათვალა ძალთა თანაფარდობა საერთაშორისო ასპარეზზე და დროებით დაკარგა აფხაზეთი და სამაჩაბლო. იგი დიდი დიპლომატიური ნიჭით იყო დაჯილდოებული, ფლობდა მანევრირებისა და ხელისუფლების შენარჩუნების ხელოვნებას, მაგრამ საბოლოო ჯამში ქვეყანაში არნახული კორუფცია და ნომენკლატურული მმართველობის ტრადიციები განამტკიცა. ე. შევარდანაძის მმართველობის პერიოდში კორუფციის დონემ არნახულ მასშტაბებს მიაღწია. მართალია საბჭოთა პერიოდში საქართველო კორუფციის დონით რესპუბლიკებს შორის მეოთხე ადგილზე იმყოფებოდა, მაგრამ ნეონომენკლატურული ელიტის ხელისუფლებაში ყოფნის პერიოდში ამ მაჩვენებელმა სრულ აპოგეას მიაღწია: უკვე შეუძლებელი გახდა ინსტიტუტების ფუნქციონირება, საერთაშორისო სავალუტო ფონდმა გაწყვიტა ურთიერთობა (2002 წ) საქართველოს ხელისუფლებასთან, ბიუჯეტი ვერ სრულდებოდა, პენსიების და ხელფასების გაცემის სისტემა სრულად მოიშალა, გარდა აფხაზეთისა და „სამხრეთ ოსეთისა,“ სრული უკონტროლო გახდა პანკისის ხეობა, სადაც საერთაშორისო მასშტაბის ტერორისტები აფარებდნენ თავს, სახელმწიფო მოხელეების ხელფასები მიზერულ ნიშნულსაც ვერ აღწევდა, ხოლო მათი რაოდენობა გეომეტრიული პროგრესიით მატულობდა, მარტო პოლიციელების რაოდენობა მთელი მოსახლეობის 1,75% აღწევდა. კიდევ უფრო გაძლიერდა არ შემდგარი სახელმწიფოს მახასიათებლები. „ ზემოთ ჩამოთვლილი ყველა ფაქტორი ნათლად მიუთითებდა, თუ როგორი სახელმწიფო ჩამოაყალიბდა „ქართველი მულა ომარის“, ანუ ედუარდ შევარდნაძის მმართველობის დროს და რატომ მიანიჭა აშშ–ის სახელმწიფო დეპარტამენტმა 2002 წელს საქართველოს ე. წ. „არშემდგარი სახელმწიფოს“ (ინგლისურად Failed State) სტატუსი, რაც, ჩვენდა სამწუხაროდ, დე–ფაქტოდ სრულად შეესაბამებოდა საქართველოს იმდროინდელ რეალობას.“ გარდამავალი პერიოდის საქართველოში ედუარდ შევარდნაძის ნეონომენკლატურულმა ელიტამ დამოუკიდებელი მართვის სრული უუნარობა გამოავლინა, ხელისუფლების შენარჩუნების მიზნით გამოიყენა არჩევნების გაყალბების ნაცადი და ახალი ქართული ტექნოლოგიები და შექმნა „გამყალბებლების პრივილეგირებული კასტა“, (რომლებმაც თავისი საქმიანობა წარმატებით გააჩაღეს სააკაშვილის ხელისუფლებაში), განამტკიცა არშემდგარი სახელმწიფოს მახასიათებლები, რომლის დადასტურებად იქცა აშშ–ის სახელმწიფო დეპარტამენტისა და საერთაშორისო ორგანიზაციების დასკვნები. როგოც ზემოთ უკვე აღვნიშნეთ, ე. შევარდნაძის ნეონომენკლატურული ელიტის მმართველობის დროს ფართო გასაქანი მიეცა ტოტალურ კორუფციას, დაირღვა ტერიტორიული მთლიანობა, შეიქმნა მძიმე სოციალ-ეკონომიკური და კრიმინოგენური მდგომარეობა. ადგილი ჰქონდა, სახელმწიფო ინსტიტუტების ფუნქციების მოშლას. ასეთ სიტუაციაში, „მოქალაქეთა კავშირის“ ყველაზე „ერთგულ“ მებრძოლებს შორის წარმოიშვა ახალი ტიპის ოპოზიციური, ქარიზმული თვისებებით ზედმეტად დაჯილდოვებული ლიდერი, მიხეილ სააკაშვილის ხელმძღვანელობით. ყოველივემ კანონზომიერად წარმოშვა 2003 წლის რევოლუციური პროცესები. წყარო : Openscience.ge

5 ევროპულ ქვეყანასთან, გახსნილი საზღვარი. გერმანიიდან, საფრანგეთიდან, ლატვიიდან, ლიეტუვასა და ესტონეთიდან ჩამოსულმა მგზავრებმა საგანგებოდ შემუშავებული სპეციალური ელექტრონული ანკეტა უნდა შეავსონ, რომელშიც შემოსვლამდე ბოლო 14 დღის განმავლობაში მოგზაურობის ისტორიას, საქართველოში ვიზიტისას განსაზღვრულ ადგილსამყოფელსა და საკონტაქტო ინფორმაციას მიუთითებენ. უცხო ქვეყნბის მოქალაქეებისგან განსხვავებით, რატომ უნდა გაიარონ სამშობლოში დაბრუნებულებმა კარანტინი, საკოორდინაციო საბჭოს ამ გადაწყვეტილების მოტივად მოქალაქეებზე ზრუნვას ასახელებენ.

ვისღა შეუძლია წარმოთქვას ფრაზა „ვირუსულად გავრცელდა“ ისე, რომ შიშმა არ აიტანოს? ვისღა შეუძლია შეხედოს საგნებს – კარის სახელურს, მუყაოს ყუთს, ბოსტნეულის ტომარას – ისე, რომ არ წარმოიდგინოს მათზე შემოჯარული უხილავი, უკვდავი, უსიცოცხლო, ჯამისებრი საწოვარებით დაწინწკლული ბურთულები, რომლებიც ჩვენს ფილტვებზე მიმაგრებას ელიან? ნამდვილი შიშის გარეშე ვისღა შეუძლია იფიქროს უცხო ადამიანის კოცნაზე, ავტობუსში ასვლაზე ან ბავშვის სკოლაში გაშვებაზე? ვისღა შეუძლია რისკების გამოთვლის გარეშე იფიქროს ყოველდღიურ სიამოვნებაზე? რომელი ჩვენგანი არ არის ცრუ ეპიდემიოლოგი, ვიროლოგი, სტატისტიკოსი და წინასწარმეტყველი? რომელი მეცნიერი ან ექიმი არ ლოცულობს ფარულად სასწაულისთვის? რომელი მღვდელი არ ემორჩილება – ფარულად მაინც – მეცნიერებას? და თუნდაც ვირუსის გავრცელების ფონზე, ვინ არ ააღელვა დიდ ქალაქებში ჩიტების ჭიკჭიკის გაძლიერებულმა ხმამ, გადასასვლელებზე ფარშევანგების ცეკვამ და დადუმებულმა ზეცამ? მსოფლიოში ინფიცირებულთა რაოდენობამ მილიონს გადააჭარბა. დაღუპულია 50 ათასზე მეტი ადამიანი. შესაძლოა ასობით ათასი ან უფრო მეტი კიდევ დაინფიცირდეს. ვირუსი თავისუფლად გადაადგილდა სავაჭრო გზებთან და საერთაშორისო კაპიტალთან ერთად, და მისმა თანმხლებმა საშინელმა ავადმყოფობამ ადამიანები თავიანთ ქვეყნებში, ქალაქებსა და სახლებში გამოკეტა. თუმცა კაპიტალის მოძრაობისგან განსხვავებით, ეს ვირუსი გავრცელებისკენ ისწრაფვის და არა მოგებისკენ. მან გაუაზრებლად, გარკვეული დოზით დინებას მიმართულება შეუცვალა. მასხრად აიგდო საიმიგრაციო კონტროლი, ბიომეტრია, ციფრული კონტროლი და სხვა ნებისმიერი სახის მონაცემთა ანალიზი. ჯერჯერობით ყველაზე მეტად გავრცელდა მსოფლიოს ყველაზე მდიდარ, ძლიერ ქვეყნებში, მწყობრიდან გამოიყვანა კაპიტალიზმის ძრავა. შესაძლოა, დროებით, მაგრამ საკმაო დროით იმისთვის, რომ მისი ნაწილები შევისწავლოთ, რათა შევაფასოთ და გადავწყვიტოთ, მისი შეკეთება გვირჩევნია, თუ უკეთესი ძრავის ძიება. სამთავრობო პირები, რომლებიც პანდემიის მართვას ხელმძღვანელობენ, გატაცებით საუბრობენ ომზე. ისინი „ომს“ როგორც მეტაფორას კი არა, პირდაპირი გაგებით იყენებენ. და ეს მართლაც რომ ომი იყოს, ვინ მოემზადებოდა აშშ-ზე უკეთ? წინა ხაზის მებრძოლებს ნიღბებისა და ხელთათმანების ნაცვლად – იარაღები, „ჭკვიანი ბომბები“, ბუნკერის ასაფეთქებლები, წყალქვეშა ნავები, რეაქტიული გამანადგურებლები და ატომური ბომბები რომ სჭირდებოდეთ, იქნებოდა კი მათი დეფიციტი? ღამღამობით ნახევარი მსოფლიოს დაშორებით, ზოგიერთი ჩვენგანი ნიუ-იორკის გუბერნატორს გაუგებარი აღტაცებით უყურებს. თვალს ვადევნებთ სტატისტიკას და ვისმენთ ამბებს ამერიკის გადატვირთულ საავადმყოფოებზე, დაბალანაზღაურებად, მუშაობით გადამწვარ ექთნებზე, რომლებსაც ნიღბების ნაგვის ჩანთებისგან და ძველი საწვიმრებისგან დამზადება უწევთ, რომლებიც ყველაფერს რისკავენ ავადმყოფის დასახმარებლად. ვისმენთ ამბებს, როგორ ეცილებიან შტატები ერთმანეთს ვაჭრობაში სასუნთქი აპარატების მისაღებად; ვისმენთ ექიმების დილემის შესახებ, რომლებსაც უწევთ არჩევანი გააკეთონ, ვინ მიიღებს სასუნთქ აპარატს და ვის გაწირავენ სასიკვდილოდ. ჩვენ კი ჩვენთვის ვფიქრობთ, „ღმერთო ჩემო! ეს ამერიკაა!“ ტრაგედია არის უეცარი, ნამდვილი, მასშტაბური და ის ჩვენს თვალწინ იშლება. თუმცა ეს არ არის ახალი. ეს იმ მატარებლის მარცხია, წლების განმავლობაში რომ გზიდან ვარდებოდა. ვის აღარ ახსოვს ვიდეოები „გადაგდებულ პაციენტებზე“ – იმ ავადმყოფებზე, რომლებსაც ჯერ კიდევ საავადმყოფოს პერანგი ეცვათ, საჯდომი მოშიშვლებოდათ და რომლებსაც მალულად იშორებდნენ ქუჩის კუთხეში? საავადმყოფოების კარი ძალიან ხშირად დახურულა ამერიკის უიღბლო მოქალაქეებისთვის, მიუხედავად იმისა, რამდენად სერიოზული იყო მათი ავადმყოფობა ან როგორ იტანჯებოდნენ. ახლა მაინც აღარ ხდება ასე – რადგან ახლა, ვირუსის ხანაში ღარიბი ადამიანის ავადმყოფობამ შეიძლება მდიდრის ჯანმრთელობას ავნოს. და ახლა, ამ პერიოდშიც კი ბერნი სანდერსს, სენატორს, რომელიც საყოველთაო ჯანდაცვის ხისტ კამპანიას ეწეოდა, თავისსავე პარტიაშიც კი თეთრი სახლისთვის შეუფერებლად მიიჩნევენ. ჩემს ქვეყანაზე რაღა ვთქვა, ჩემს მდიდარ-ღარიბ ქვეყანაზე, ინდოეთზე – სადღაც ფეოდალიზმსა და რელიგიურ ფუნდამენტალიზმს, კასტურობასა და კაპიტალიზმს შორის გაჭედილზე, რომელსაც რადიკალი მემარჯვენე ინდუსი ნაციონალისტები მართავენ. დეკემბერში, სანამ ჩინეთი ვირუსს უჰანში ებრძოდა, ინდოეთის მთავრობას ასობით ათასი მოქალაქის საპროტესტო გამოსვლასთან უწევდა გამკლავება. მოქალაქეები მუსლიმთა წინააღმდეგ მიღებულ დისკრიმინაციულ კანონს აპროტესტებდნენ. COVID-19-ის პირველი შემთხვევა ინდოეთში 30 იანვარს დადასტურდა, დელი მხოლოდ რამდენიმე დღის შემდეგ დატოვა რესპუბლიკის დღის აღსანიშნავი აღლუმის საპატიო სტუმარმა, ამაზონის ტყის მშთანთქმელმა და COVID-ის უარმყოფელმა ჯაირ ბოლსონარომ [ბრაზილიის პრეზიდენტი]. თუმცა თებერვალში უამრავი საქმე იყო საიმისოდ, რომ მმართველი პარტიის დღის წესრიგში ვირუსის საკითხი დაეყენებინათ. თვის ბოლოს პრეზიდენტ დონალდ ტრამპის ვიზიტი იყო დაგეგმილი. ის მიიტყუეს იმ დაპირებით, რომ გუჯარათის შტატის სპორტულ მოედანზე მილიონიან აუდიტორიას დაახვედრებდნენ. ამ ყველაფერმა ბევრი დრო და ფული წაიღო. შემდეგ იყო დელის საკანონმდებლო ასამბლეის არჩევნები, რომელშიც პარტია ბჰარატია ჯანატა („ხალხის პარტია“) დამარცხებისთვის იყო განწირული, ძალისხმევის გაორმაგების მიუხედავად – მავნე, ყველაფრის მკადრებელი ინდუსნაციონალისტური კამპანიით. ეს კამპანია ფიზიკური ძალადობისა და „მოღალატეების“ ამოხოცვის მუქარით იყო გაჯერებული. ისინი მაინც დამარცხდნენ [ბჰარატია ჯანატა მეორე ადგილზე გავიდა]. ამიტომ ამ დამცირებაში ბრალდებული მუსლიმები უნდა დაესაჯათ. შეიარაღებული ინდუსი ვიჯილანტების ბრბომ დელიში, მუშათა კლასის დასახლებაში მცხოვრებ მუსლიმებს შეუტია. მათ პოლიციაც უმაგრებდა ზურგს. გადაწვეს სახლები, მაღაზიები, მეჩეთები და სკოლები. საპასუხოდ იმ მუსლიმებმაც შეუტიეს, რომლებიც ამბის ასეთ განვითარებას ელოდნენ. დაიღუპა 50-ზე მეტი ადამიანი. ათასობით ადამიანი ადგილობრივ სასაფლაოებზე მდებარე დევნილთა ბანაკებში გადასახლდა. ჯერ კიდევ დასახიჩრებული გვამებისგან ბინძურ, მყრალ საკანალიზაციო ქსელს ასუფთავებდნენ, როდესაც მთავრობის წევრებმა პირველი შეხვედრა გამართეს COVID-ის შესახებ და ინდოელთა უმეტესობამ პირველად გაიგო „ხელის სანიტაიზერის“ შესახებ. მარტის თვეც დატვირთული იყო. პირველი ორი კვირა დაეთმო ცენტრალურ შტატში, მადჰია-პრადეშში მთავრობის კონგრესს და „ხალხის პარტიის“ მთავრობის დანიშვნას. 11 მარტს ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ COVID-19 პანდემიად გამოაცხადა. ორი დღის შემდეგ, 13 მარტს ჯანდაცვის მინისტრმა კი განაცხადა, რომ კორონა „ჯანმრთელობისთვის არ არის საგანგაშო“. საბოლოოდ, 19 მარტს ინდოეთის პრემიერ-მინისტრმა ერს მიმართა. ბევრი არ უვარჯიშია. მან უბრალოდ საფრანგეთისა და იტალიის სტრატეგიები მიითვისა. გაგვაფრთხილა „სოციალური დისტანცირების“ საჭიროებაზე (ეს მარტივი გასაგებია საზოგადოებისთვის, რომელიც ასე ღრმად არის ჩაფლული კასტურ წყობაში) და 22 მარტიდან კომენდანტის საათი გამოაცხადა. არაფერი უთქვამს იმაზე, თუ რის გაკეთებას აპირებდა მთავრობა კრიზისის დროს, თუმცა ხალხს სთხოვა, გამოსულიყვნენ აივნებზე და ჯანდაცვის მუშაკებთან მისასალმებლად ქვაბებსა და ტაფებზე დაეკრათ. პრემიერ-მინისტრს იმ დრომდე არც კი ეხსენებინა, ინდოეთი რომ კვლავ ეწეოდა დამცავი და სასუნთქი აღჭუღვილობების ექსპორტს. ნაცვლად იმისა, რომ ეს აღჭურვილობა საავადმყოფოებისა და სამედიცინო პერსონალისთვის შემოენახათ. გასაკვირი არც იყო, ნარენდა მოდის [პრემიერ-მინისტრის] წინადადებას დიდი ენთუზიაზმით რომ შეხვდნენ. ურტყამდნენ ქვაბებს, ცეკვავდნენ და აწყობდნენ პროცესიებს. მთლად სოციალური დისტანცირებაც არ გამოვიდა. მომდევნო დღეებში კი კაცი წმინდა ძროხის ნაკელის გროვაში ჩახტა, ხოლო „ხალხის პარტიის“ მხარდამჭერებმა ძროხის შარდის სმის წვეულებები გამართეს. ობიექტურობისთვის ისიც უნდა ითქვას, რომ ბევრმა მუსლიმურმა ორგანიზაციამ გამოაცხადა, რომ ყოვლისშემძლე [ღმერთი] იყო პასუხი ვირუსისთვის და მორწმუნეებს მეჩეთებში შეკრებისკენ მოუწოდა. 24 მარტს, საღამოს 8 საათზე მოდი ტელეკრანზე ისევ გამოჩნდა და გამოაცხადა, რომ შუაღამის შემდეგ მთელი ინდოეთი მკაცრი თვითიზოლაციის რეჟიმზე გადაერთვებოდა. მისივე თქმით, იზღუდებოდა კერძო და საზოგადოებრივი ტრანსპორტის გადაადგილება. ისიც დასძინა, რომ ამ გადაწყვეტილებას იღებდა არა როგორც პრემიერ-მინისტრი, არამედ როგორც ჩვენი ოჯახის უხუცესი. ვის შეუძლია გადაწყვიტოს, რომ 1.38-მილიარდიანი სრულიად მოუმზადებელი მოსახლეობა თვითიზოლაზიაში გადავიდეს? თან ისე, რომ ამის შესახებ 4 საათით ადრე ატყობინებ. მან ეს მთავრობასთან შეუთანხმებლად გადაწყვიტა, მთავრობას კი ამ გადაწყვეტილების საზიანო შედეგებთან გამკლავება მოუწევს. ინდოეთის პრემიერ-მინისტრი მოქალაქეებს მოიაზრებს მტრულ ძალად, რომელსაც თავს მოულოდნელად უნდა დაესხა და არასდროს ენდო – მისი მეთოდები სწორედ ასეთ შთაბეჭდილებას ტოვებს. და ვიყავით თვითიზოლაციაში. ჯანდაცვის ბევრი სპეციალისტი და ეპიდემიოლოგი ამ ნაბიჯს მიესალმა. შეიძლება, ისინი თეორიულად მართლები არიან. თუმცა, ცხადია, არცერთ მათგანს არ შეუძლია მხარი დაუჭიროს დამღუპველ რამეს – გეგმის არქონას. ან მზაობას, ანუ მსოფლიოს ყველაზე დიდ, სადამსჯელო იზოლაციას, რომელიც ბოლოს დასახული მიზნების სრულიად საპირისპირო მოვლენად იქცა. კაცმა, რომელსაც სეირის ყურება უყვარს, თვითონვე შექმნა ყველა სეირის სეირი. სანამ შეშფოთებული მსოფლიო აკვირდებოდა, ინდოეთმა ყველა თავისი სირცხვილი გამოააშკარავა – სისასტიკე, სტრუქტურულობა, სოციალური და ეკონომიკური უთანასწორობა, გაუხეშებული ინდიფერენტულობა ტანჯვის მიმართ. იზოლაციამ იმ ქიმიური ექსპერიმენტივით იმუშავა, დამალულ ნივთიერებებს რომ ამჟღავნებს. მაღაზიების, რესტორნებისა და სამშენებლო ინდუსტრიის დახურვასთან ერთად, მდიდარი და საშუალო კლასი გალავანშემორტყმულ დასახლებებში გამოიკეტა. ჩვენმა ქალაქებმა და მეგაქალაქებმა კი მუშათა კლასის თავიდან მოცილება დაიწყო. მიგრანტ მუშებს წანაზარდებივით იშორებდნენ. ბევრი მათგანი დამსაქმებელმა ან მიწათმფლობელმა გაიყვანა ქალაქიდან. ხოლო რადგანაც საზოგადოებრივი ტრანსპორტი არსად ჩანდა, საკუთარ სოფლებამდე ფეხით მსვლელობა დაიწყო მილიონობით ღატაკმა, მშიერმა, მწყურვალმა, ახალგაზრდამ და მოხუცმა, კაცმა, ქალმა, ბავშვმა, სნეულმა, შეზღუდული შესაძლებლობის მქონემ, მათ, ვისაც წასასვლელი აღარსად ჰქონდა. ისინი დღეების განმავლობაში მიაბიჯებდნენ ასობით კილომეტრით დაშორებულ ბადაუნისკენ, აგრასკენ, აზამგარჰისკენ, ალიგარჰისკენ, ლუქნავისკენ, გორაკჰპურისკენ. ზოგიერთი მათგანი გზაში დაიღუპა. მათ იცოდნენ, რომ შინ ბრუნდებოდნენ, რათა შიმშილი დაეოკებინათ. ალბათ ისიც იცოდნენ, რომ შეიძლებოდა ვირუსის გადამტანი ყოფილიყვნენ და ოჯახის წევრებისთვის, მშობლებისა და ბებია-ბაბუებისთვის გადაედოთ. თუმცა მათ საშინლად სჭირდებოდათ სიახლოვის ნამცეცი, საკვებივით სჭირდებოდათ – თუ სიყვარულივით არა – თავშესაფარი და ღირსების გრძნობა. სანამ მიდიოდნენ, ზოგიერთს კომენდანტის საათის წესების დარღვევის გამო სასტიკად უსწორდებოდა და ამცირებდა პოლიცია. ბიჭებს ქუჩაში ხტუნვასა და ბუქნების გაკეთებას აიძულებდნენ. ქალაქ ბარელისთან კი ადამიანები შეაჯგუფეს და ქიმიური სპრეი გადაასხეს. რამდენიმე დღის შემდეგ მთავრობამ ვირუსის გავრცელების შიშით შტატების შესასვლელები ქვეითებისთვისაც ჩაკეტა. ადამიანები, რომლებიც დღეების განმავლობაში სახლებისკენ მიიწევდნენ, შეაჩერეს და აიძულეს ქალაქების იმ ბანაკებში დაბრუნებულიყვნენ, საიდანაც ასევე იძულებით წამოვიდნენ. ხანდაზმულებს 1947 წლის გადასახლების მოგონებები გაუცოცხლდათ, როდესაც ინდოეთი გაიხლიჩა და პაკისტანი დაიბადა. ოღონდ იმ განსხვავებით, რომ ახლანდელი გამოსვლა [ბიბლ.] არა რელიგიამ, არამედ კლასობრივმა დაყოფამ განაპირობა. თუმცა ისინი ინდოეთის უღარიბეს ადამიანებს არ წარმოადგენდნენ. მათ სამსახური მაინც ჰქონდათ (აქამდე მაინც) ქალაქში და სახლი, სადაც დაბრუნდებოდნენ. უსამსახურონი, უსახლკარონი და უიმედონი ისევ იქ რჩებოდნენ, სადაც აქამდე იყვნენ – ქალაქებსა თუ სოფლებში, სადაც დიდ გაჭირვებას ამ ტრაგედიამდე კარგა ხნით ადრე ჰქონდა ფესვი გადგმული. ამ კოშმარული დღეების მიუხედავად, შინაგან საქმეთა მინისტრი ამიტ შაჰი საჯაროდ მაინც არ გამოჩენილა. როცა დელიში მსვლელობა დაიწყო, ღაზიპურამდე მისასვლელად იმ ჟურნალის პრესბარათი გამოვიყენე, რომლისთვისაც რეგულარულად ვწერ. ბიბლიური სცენა იყო. ან შეიძლება არც იყო. ბიბლია ვერ წარმოიდგენდა ადამიანების ასეთ სიმრავლეს. ფიზიკური დისტანცირების მიზნით გამოცხადებულმა თვითიზოლაციამ საპირისპირო შედეგი გამოიღო – წარმოუდგენელი მასშტაბის ფიზიკური სიმჭიდროვე. ინდოეთის ქალაქებშიც კი ეს არის სინამდვილე. მთავარი ქუჩები შეიძლება ცარიელი იყოს, მაგრამ ღარიბები გამოკეტილნი არიან ბარაკებში, ჯურღმულებსა და ქოხმახებში. მსვლელობაში მონაწილეთაგან ვისაც ვესაუბრე, ყველა ღელავდა ვირუსის გამო. თუმცა ის ამ ადამიანების ცხოვრებაში ნაკლებად რეალური, ნაკლებად ხელშესახები იყო, განსხვავებით მოსალოდნელი უმუშევრობისგან, შიმშილისა და პოლიციის ძალადობისგან. ყველა იმ ადამიანს შორის, ვისაც გავესაუბრე (მათ შორის ერთი კვირით ადრე ანტიისლამურ თავდასხმებს გადარჩენილ მუსლიმი მკერავების ჯგუფს), ერთი კაცის სიტყვებმა განსაკუთრებით ამაღელვა. ის დურგალი იყო, მარჯიტი ერქვა და გორახპურამდე, ნეპალის საზღვრის მახლობლად განეზრახა მისვლა. „იქნებ, როცა ბატონი მოდი ამ გადაწყვეტილებას იღებდა, ჩვენ შესახებ არვინ არაფერი უთხრა. იქნებ მან ჩვენზე არ იცის?“, – თქვა მან. ეს „ჩვენ“ დაახლოებით 460 მილიონი ადამიანია. შტატების ადგილობრივმა მთავრობებმა (აშშ-ის მსგავსად) მეტი გულისხმიერება გამოიჩინეს კრიზისის დროს. სავაჭრო გაერთიანებები, კერძო პირები და სხვადასხვა კოლექტივი საკვებსა და განსაკუთრებით საჭირო პროდუქტებს არიგებდნენ. ცენტრალური მთავრობა კი აუჩქარებლად პასუხობდა ადგილობრივ ხელისუფლებათა სასოწარკვეთილ თხოვნებს ფულად სახსრებზე. ირკვევა, რომ პრემიერ-მინისტრის დახმარების ეროვნულ ფონდს არ გააჩნია ხელმისაწვდომი მზა თანხა. ამის ნაცვლად, კეთილისმსურველთა ფული როგორღაც ახალ ამოუცნობ ფონდში PM-CARES-ში გადაუტანიათ. წინასწარ შეფუთულმა საკვებმაც დაიწყო გამოჩენა, შეფუთვებზე პრემიერ-მინისტრის სახე იყო გამოსახული. ამ ყველაფერთან ერთად, პრემიერ-მინისტრმა იოგა ნიდრას ვიდეო გამოაქვეყნა. ვიდეოში კომპიუტერული ანიმაციით შექმნილი, საოცნებო სხეულის მქონე თავისივე პროტოტიპი იოგას მოძრაობებს ასრულებს, რათა ხალხს თვითიზოლაციის სტრესთან გამკლავებაში დაეხმაროს. ნარცისიზმი ძალზედ შემაწუხებელია. შეიძლება, ერთ-ერთი ასანა [იოგას პოზა] სათხოვარი ასანა იყოს, რომლის მეშვეობითაც პრემიერი მოდი საფრანგეთის პრემიერ-მინისტრს სთხოვს: დაგვრთოს ნება, რომ დავარღვიოთ ის პრობლემური შეთანხმება Rafale-ის რეაქტიულ გამანადგურებლებზე [ინდოეთის მთავრობამ საფრანგეთისგან 7,8 მილიარდ ევროდ 36 ახალი საბრძოლო ხომალდი შეისყიდა] და ის 7,8 მილიარდი ევრო სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან საგანგებო ღონისძიებებს მოვახმაროთ მილიონობით მშიერი ადამიანის დასახმარებლად. ფრანგებიც უეჭველად გაგვიგებენ. თვითიზოლაციის მეორე კვირას მომარაგების ჯაჭვი წყდება, წამლები და განსაკუთრებული მნიშვნელობის მარაგები თავდება. ათასობით სატვირთოს მძღოლი ცოტაოდენი საკვებითა და წყლით შუა გზაშია მიტოვებული. მოსამკელად გამზადებული თავთავები ნელ-ნელა ლპება. დგას ეკონომიკური კრიზისი. მიმდინარეობს პოლიტიკური კრიზისი. კორონავირუსის ამბავი მეინსტრიმულმა მედიამ ერთხმად გადააქცია 24-საათიან, ტოქსიკურ ანტიმუსლიმურ კამპანიად. „სუპერგამავრცელებელი“ აღმოჩნდა ორგანიზაცია Tablighi Jamaat. ისინი ინფორმაციას მუსლიმთა სტიგმატიზებისა და დემონიზების მიზნით ავრცელებდნენ. ზოგადი რიტორიკა კი ისეთი იყო, თითქოს მუსლიმებმა შექმნეს ვირუსი და გაავრცელეს, როგორც ჯიჰადის ფორმა. Covid-ის კრიზისი ჯერ კიდევ წინ არის. ან არ არის. არ ვიცით. თუ/როდესაც ეს კრიზისი დადგება, შეგვიძლია დარწმუნებულნი ვიყოთ, რომ არსებული ცუდი წინასწარგანწყობები რელიგიის, კასტისა და კლასის მიმართ კიდევ უფრო გამძაფრდება. დღეს (2 აპრილს) ინდოეთში კორონავირუსის თითქმის 2 000 დადასტურებული შემთხვევა და 58 გარდაცვლილია. ცხადია, ეს მონაცემები სანდო არც არის, რადგან ის, სამწუხაროდ, ტესტების უმნიშვნელო რაოდენობას ემყარება. ექსპერტთა მოსაზრებები ერთმანეთს არ ემთხვევა. ზოგიერთი მილიონობით ინფიცირებულს წინასწარმეტყველებს. სხვები ფიქრობენ, რომ დანაკარგი გაცილებით ნაკლები იქნება. ჩვენ შეიძლება ვერასდროს დავინახოთ კრიზისის კონტურები, მაშინაც კი, როცა ჩვენ შემოგვიტევს. რაც ვიცით, ის არის, რომ ჯერ საავადმყოფოებზე მოთხოვნა არ გაზრდილა. ინდოეთის სახელმწიფო ჰოსპიტლები და კლინიკები ვერ უმკლავდებიან მილიონამდე ბავშვს, რომლებიც ყოველწლიურად იღუპებიან დიარეის, საკვების უკმარისობისა და ჯანმრთელობის სხვა პრობლემების გამო. ვერ უმკლავდებიან ტუბერკულიოზით დაავადებულ ასობით ათას პაციენტს (მსოფლიოში დაავადებულთა მეოთხედი), ანემიურ და კვების უკმარისობით დასუსტებულ პოპულაციას, რომლისთვისაც ნებისმიერი ავადმყოფობა შეიძლება ფატალური აღმოჩნდეს – აქ ისეთ კრიზისს ვერ გაუმკლავდებიან, როგორიც ამერიკასა და ევროპაშია. მთელი ჯანდაცვა მეტ-ნაკლებად შეჩერებულია, რადგან საავადმყოფოები ვირუსთან ბრძოლაზე გადაერთნენ. ინდოეთის სამედიცინო დისციპლინების ლეგენდარული ინსტიტუტის ტრავმის ცენტრი დახურულია. კიბოთი დაავადებული ასობით პაციენტი კი, რომლებიც საავადმყოფოს გზებზე ცხოვრობენ, ნახირივით გაფანტულა. მათ „კიბოს დევნილების“ სახელით იცნობენ. ადამიანები დაავადდებიან და სახლებში დაიხოცებიან. ჩვენ მათი ამბავი შეიძლება ვერასოდეს გავიგოთ. ისინი შეიძლება სტატისტიკადაც კი ვერ იქცნენ. ჩვენ მხოლოდ იმედიღა გვრჩება, რომ ის მკვლევრები, რომელთა აზრითაც, ვირუსს ცივი ამინდი მოსწონს, არ ცდებიან (თუმცა სხვა მკვლევრებს ამაში ეჭვი ეპარებათ). ასე ძლიერად, ასე ირაციონალურად ხალხს არასოდეს უნატრია მწველი, სასტიკი ინდური ზაფხული. რა არის ეს, რაც ჩვენ დაგვემართა? კი, ვირუსია. მას არ გააჩნია მორალური ღირებულება. თუმცა ის ნამდვილად ვირუსზე მეტია. ზოგიერთს სწამს, რომ ეს უფლის გზაა ჩვენს აზრზე მოსაყვანად. ზოგიერთის აზრით, ეს ჩინური კონსპირაციაა, რათა მსოფლიოზე ბატონობა შეძლონ. #პოლიტიკა #პანდემია #კრიზისი