იაპონური სამზარეულო

იაპონური სამზარეულო –იაპონიაში და მთელ მსოფლიოში ხელოვნების დონემდე არის აყვანილი. იაპონური კერძები მთელ მსოფლიოში პოპულარულია, კერძში ჰარმონიულად არის შერწყმული ინგრედიენტები, სოუსები, ზღვის პროდუქტები და რაც მთავარია მორთულია როგორც ნატურმორტი. აღიარებულია, რომ იაპონელების ერთ-ერთი მთავარი სასაუბრო თემა ყოველთვის იყო სამზარეულო. უყვართ დეგუსტაცია და კერძების მომზადება. იაპონური სამზარეულო უმეტესად შედგება ზღვის პროდუქტებისგან, იაპონელები იყენებენ ყველანაირ ზღვის პროდუქტს დაწყებული მოლუსკებით დამთავრებული ზღვის კომბოსტოთი. ზოგს უმს მიირთმევენ დამარილებული სახით და ზოგს ათასგვარად გაკეთებულს. აგრეთვე ხმარობენ ხორცსაც, მაგრამ უფრო დღესასწაულებზე და ისიც იშვიათად.

მთელ მსოფლიოში იაპონური სამზარეულო აღარებულია ჯანმრთელი კვების ეტალონად. ორიგინალურობა მჟღავნდება არამარტო ინგრედიენტების სხვაობაში, არამედ მომზადების ხერხებსა და მოწოდებაში. მაგრამ იაპონური სამზარეულოს მთავარი განმასხვავებელი არის – ყურადღება დეტალებისადმი. მასში მნიშვნელოვანი ნიუანსები, რიტუალები და წესებია. ამომავალი მზის ქვეყნის მზარეულები იცავენ “ხუთი ფერის წესს”: ტრაპეზის დროს წარმოდგენილი უნდა იქნას – მწვანე, ყვითელი, წითელი, ყავისფერი და შავი ფერის ინგრედიენტები.

იაპონელებს აქვთ გამოთქმა:”საჭმელი არის როგორც ადამიანი, საზოგადოებაში შიშველი ვერ გამოჩნდება.” მსოფლიოს არც ერთ სამზარეულოში არ აქცევენ გაფორმებას და მიტანას იმხელა ყურადღებას, რამხელასაც იაპონიაში. სუფრის ტრადიციული ჭურჭელი, მრავალფეროვანია ზომით, ფორმით და მატერიალით და არის სილამაზისა და მინიმალიზმის კომბინაცია. იგივე შეიძლება ითქვას საკვების განლაგებაზე, მაგალითად, საშიმი და სუში, მისი გაფორმება – ყვავილებით, ბალახით, ფოთლებით. წელიწადის დროის ცვლილება მომენტალურად ეტყობა იაპონურ სუფრას – მომზადების შემდეგ პროდუქტმა უნდა შეინარჩუნოს ნატურალური გემო და ტექსტურა. მრავალფეროვანი საკაზმები და სანელებლები აძლიერებენ არომატს. ტრადიციულ სანელებლებს შორის ძირითადად გამოიყენება სოიოს სოუსი და მისო. ისინი არსებობენ სამ ძირითად ვარიანტად, რომლებიც განსხვავდებიან გემოთი და ფერით.იაპონურ სამზარეულოს ახასიათებს, ბუნებრივი გზები, შეინარჩუნოს თევზის, ბოსტნეულის, ხილის, ლობიოს, ზღვის პროდუქტების და ტოფუს ბუნებრივი გემო.

იაპონური სამზარეულოს მთავარი პროდუქტი არის ბრინჯი. სოფლებში ბრინჯს, დღემდე, სამჯერ დღეში მიირთმევენ, ჩვეულებრივ თევზთან, თეფშ წვნიანთან და დამწნილებულ ბოსტნეულთან ერთად. გარდა ამისა, იაპონიის ყოველ რეგიონში არის ადგილობრივი კერძები, რისი დაგემოვნებაც უპრობლემოდ შეიძლება ტოკიოში.

იაპონელების სიცოცხლის ხანგრძლივობის ერთ–ერთი მიზეზი მათი ტრადიციული დიეტაა. იაპონური სამზარეულო მნიშვნელოვნად იცავს სეზონურობის კანონს, რაც გამოიხატება ისეთი ინგრედიენტების შერჩევაში, რაც იმ სეზონისთვის არის დამახასიათებელი. ეს არის ე.წ. „შუნის“ კონცეფცია, როდესაც თევზი, ბოსტნეული და ხილი ყველაზე მდიდარია ნივთიერებებით – წელიწადის მხოლოდ 10 დღის განმავლობაში.

იაპონიაში კლიმატი განსხვავებულია რეგიონების მიხედვით, თუმცა რაღაც მაინც აქვს ყველას საერთო... თითქმის ყველა კერძის ძირითად ნაწილს ბრინჯი შეადგენს. მთელს იაპონიაში კლიმატი ხელს უწყობს ამ მოთხოვნადი მცენარის ზრდას. უფრო მეტიც, ისტორიის განმავლობაში იაპონიაში ხორცს თითქმის არ ჭამდნენ გარდა თევზისა. ხორცი არც ახლაა ძალიან პოპულარული. იაპონური სამზარეულოს დასახასიათებლად ორი სიტყვაც საკმარისია: „ნატურალური და ჰარმონიული“.

აღსანიშნავია ისიც, რომ იაპონია იყოფა ცალკეულ გეოგრაფიულ რეგიონებად, რომელთაგან თითოეულმა შეიმუშავა საკუთარი უნიკალური კულინარიული ტრადიციები. შედეგად, მოგზაურებს შეუძლიათ წააწყდნენ მრავალფეროვან რეგიონულ საკვებს, რადგან ისინი გადადიან რეგიონიდან რეგიონში.

აზიურ სამზარეულოზე საუბრისას არ უნდა დაგვავიწყდეს ჩხირები, რომლითაც ისინი მიირთმევენ საკვებს. იაპონიაში ჩხირები ჩინეთის გავლენით დამკვიდრდა. იაპონელები მას “ხასის” ეძახიან. თავდაპირველად მათ ბამბუკის ხისგან ამზადებდნენ, შემდგომში რა თქმა უნდა დაიხვეწა და დღეისთვის სხვადასხვა ზომის, ფორმის, ფერისა და მასალის ჩხირები არსებობს.

ცნობილი კერძებია:

მზადდება მომცრო ზომის თევზისაგან (მუცელნემსა) რომელიც დაჭერის დროს იბერება და მრგვალდება. მას ჭამენ უმსაც და შემწვარსაც. ფუგუ მხოლოდ განსაკუთრებული ლიცენზიის მქონე გამოცდილმა მზარეულმა უნდა მოამზადოს, რადგან თევზის შიგნეული ძლიერ შხამს შეიცავს.

ტემპურა არის პოპულარული იაპონური კერძი - ზღვის პროდუქტები და ბევრი სხვადასხვა სახის ბოსტნეული, რაც იწვება დიდი რაოდენობით ზეთში. დასაბამი მიეცა ესპანური და პორტუგალიური წესით შეწვის ტექნოლოგიებისა და ჩინური ზეთით ბოსტნეულის მომზადების მეთოდის კომბინაციით.

ვასაბი მცენარე რომელიც ყვავის მხოლოდ იაპონიის მთებში , მზადდება როგორც ცხარე საწებელი პასტა , აქვს მდოგვისებური გემო და არის მწვანე შეფერილობის. გამოიყენება ფართოდ იაპონურ სამზარეულოში როგორც სანელებელი.

იგივე წითელი ლობიოს წვნიანი, იაპონიაში ძალიან პოპულარულ კერძად ითვლება.ხშირად მას ბრინჯთან ერთად მიირთმევენ.

დორაიაკი არის იაპონური ტკბილი ნამცხვარი, რომელიც შედგება ორი ბლინის ფენისგან და ტკბილი წითელი ლობიოს შიგთავსისგან. პირველი დორაიაკი 1914 წელს, უენოში შეიქმნა და ის მხოლოდ ერთი ფენა ბლინისგან შედგებოდა. იაპონურად “დორა” ნიშნავს – გონგს. რადგანაც ნამცხვარს დასარტყავი გონგის ფორმა აქვს, მას დორაიაკი უწოდეს. ( იაკი – შემწვარი, გამომცხვარს ნიშნავს )

დანგო იაპონიში ყველაზე პოპულარული ტრადიციული ტკბილეულია. მას ხშირად მწვანე ჩაისთან მიირთმევენ. დანგოს ხშირად უმატებენ საკვებ საღებავს, რომ უფრო ლამაზი და მიმზიდველი გახდეს. იაპონელების მთავარი დევიზი საკვების მიმართ ასე ჟღერს: ” საკვები ჯერ ვიზუალურად უნდა გიზიდავდეს, ხოლო გასინჯვის შედეგად უნდა შეიგრძნოთ თითქმის ყველა პროდუქტის გემო, რაც კი გამოიყენეს მის შესაქმნელად”.

სუშის ისტორია დაახლოებით 1300 წელს ითვლის. სუში ისეთი სახით, როგორითაც დღეს ჩვენთვისაა ცნობილი, პირველად იაპონელი მზარეულის – ჰანაია იოჰეის მიერ მომზადდა. დაახლოებით 13 საუკუნის წინ თევზს ამარინადებდნენ, უმატებდნენ ბრინჯს, რომელსაც შემდეგ ყრიდნენ დუღილის შედეგად მიღებული არასასიამოვნო გემოს გამო. მოგვიანებით შეიმუშავეს თევზის დამარინადების ახალი მეთოდი, რომელიც გამორიცხავდა დუღილის პროცესს. გამოჩნდა ბრინჯის ძმარი, რომელსაც ურევდნენ ბრინჯში. ამ მეთოდმა შეამოკლა სუშის დამზადების პროცესის ხანგრძლივობა. განახლებული გემო მალევე გახდა მოთხოვნადი. იმ დროიდან მოყოლებული სუშის დამზადების მეთოდი ფაქტობრივად არ შეცვლილა.

სუშის სახეობები:

ეს არის სხვადასხვა სახის უმი თევზი, რომელიც მოთავსებულია ბრინჯის ბურთულაზე. ნიგირის დასამზადებლად დამარინადებულ თევზსაც იყენებენ.უმად მომზადებული ნიგირი მეტად მოთხოვნადია იმ საზოგადოებაში სადაც განსაკუთრებით აფასებენ თევზის ბუნებრივ გემოს.

თევზი ან მოლუსკი, რომელსაც მიირთმევენ ბრინჯის გარეშე. ეს სახეობაც ისევე როგორც ზემოთ ხსენებული ძირითადად იმ ადამიანებში სარგებლობს პოპულარობით ვინც თევზის ჭეშმარიტ გემოს აფასებს.

შედგება ბრინჯისა და მრავალფეროვანი გულსართისაგან, რომელიც გახვეულია გადამუშავებული წყალმცენარეების ფირფიტებში – ”ნორიში”. ყოფით ცხოვრებაში ჩვენ მას როლებს ვუწოდებთ, თუმცა ბევრს ჰგონია , რომ მათი ნამდვილი სახელწოდებაც როლია.

რულეტი თევზის ან მოლუსკების გულსართით, გახვეული ნორიში, რომელზეც ზემოდან ათავსებენ ბრინჯის ფენას. ხშირად ბრინჯს ზემოდან ადებენ ორაგულის ან გველთევზას ფილეს, ავოკადოს ან მფრინავი თევზის ნაირფერ ხიზილალას.

ეს არის კონუსის ფორმის სუში, რომელიც გადახვეულია ნორიში. გულსართად კი ბრინჯი აქვს სხვადასხვა სახის ბოსტნეულთან თუ ზღვის პროდუქტებთან ერთად.

#იაპონია

#იაპონური

#იაპონურისამზარეულო

#ახალიამბები

#მოგზაურობა

#სამზარეულო