როდესაც სიუზან სიმარდმა (ბრიტანეთის კოლუმბიის უნივერსიტეტის ტყის ეკოლოგიის პროფესორი) მეტყევეობის სფეროში დაიწყო მუშაობა, მიღებული თეორია იყო, რომ ხეები დარვინისეულ კონკურენციაში იყვნენ ჩართულნი და ერთმანეთს ეცილებოდნენ წყალს, მზის სინათლეს და საკვებს. სატყეო მეურნეობები რგავდნენ ყველაზე შემოსავლიან სახეობებს და სპობდნენ მათ კონკურენტებს. ეს „პლანტაციური“ მიდგომა უგულებელყოფდა ბუნების ქაოსურ გეროდესაც სიუზან სიმარდმა (ბრიტანეთის კოლუმბიის უნივერსიტეტის ტყის ეკოლოგიის პროფესორი) მეტყევეობის სფეროში დაიწყო მუშაობა, მიღებული თეორია იყო, რომ ხეები დარვინისეულ კონკურენციაში იყვნენ ჩართულნი და ერთმანეთს ეცილებოდნენ წყალს, მზის სინათლეს და საკვებს. სატყეო მეურნეობები რგავდნენ ყველაზე შემოსავლიან სახეობებს და სპობდნენ მათ კონკურენტებს. ეს „პლანტაციური“ მიდგომა უგულებელყოფდა ბუნების ქაოსურ გე#ხეებინიას.
დასავლეთ კანადის ტენიან ტყეებში ინოვაციური ექსპერიმენტების დროს სიმარდმა აღმოაჩინა, რომ ხეები ერთმანეთთან სოკოების ფესვთა ვრცელი სისტემით არიან დაკავშირებულნი, რასაც მიკორიზული ქსელი ეწოდება. ამ მიწისქვეშა „მილსადენით“ ისინი ერთმანეთს უზიარებენ ნახშირბადს, წყალს და საკვებ ნივთიერებებს. სოკოები ხის ფესვებიდან იღებენ შაქრებს, რომლებსაც თავად ვერ წარმოქმნიან და, სანაცვლოდ, ხიდან ხემდე დაატარებენ წყალს და საკვებ ნივთიერებებს.
სიმარდის რევოლუციური მიგნებები 1997 წელს გამოქვეყნდა ჟურნალში Nature, გარეკანზე წარწერით: „ტყის ქსელი“. მიუხედავად იმისა, რომ სიმარდის ნაშრომი მწვავედ გააკრიტიკეს, ის მაინც ამტკიცებდა, როგორ ურთიერთობდა და თანამშრომლობდა კიდეც სხვადასხვა სახეობა, როგორ გადასცემდნენ სიგნალებს გვალვებისა თუ დაავადებების შესახებ და როგორ ცვლიდნენ მინერალებს კომპლექსური ქსელის მეშვეობით, რომელსაც ის ადამიანის ტვინის ნეირონულ ქსელს ადარებდა.
სიმარდმა გამოავლინა „მშობელი ხეები“, რომლებიც ამ ქსელებში ჰაბის როლს ასრულებენ. ისინი თავიანთ ნაშიერებს ცნობენ და შეუძლიათ დამატებითი რესურსები გაუგზავნონ. როდესაც მოხუცები იღუპებიან, ისინი ამ ქსელში „ყრიან“ ნახშირბადს თუ დამცავ ნივთიერებებს და მომავალ თაობებს უტოვებენ საკვებსა და ინფორმაციას.
#ციფრულისოფელი #ხეები