ჟანგბადი ვასრსკვლავებს შორის

4
ვარსკვლავთშორისი ჟანგბადი 🫧✨
• ჟანგბადი, ისევე როგორც სხვა ელემენტები, სინთეზირდება ვარსკვლავების შიგნით პროცესის საშუალებით, რომელსაც ეწოდება ვარსკვლავური ნუკლეოსინთეზი.

ვარსკვლავებში ჟანგბადის წარმოქმნის ორი ძირითადი მექანიზმი არსებობს: ბირთვში წყალბადის წვა და ვარსკვლავური ევოლუციის შემდგომი ეტაპები.
1. ბირთვში წყალბადის წვა:
ვარსკვლავები, მათ შორის ჩვენი მზე, ძირითადად შედგება წყალბადის გაზისგან.
მათ ბირთვებში მაღალი ტემპერატურა და წნევა ქმნის ბირთვული შერწყმის აუცილებელ პირობებს.
ამ პროცესის დროს, წყალბადის ატომები ერწყმიან, რათა ჰელიუმი წარმოქმნან.
ჩვენს ვარსკვლავში (მზე) შერწყმის ეს პროცესი მოიცავს რეაქციების სერიას, რომელიც ცნობილია როგორც პროტონ-პროტონული ჯაჭვი.

მზეზე უფრო მასიურ ვარსკვლავებში, როგორებიცაა წითელი გიგანტები ან სუპერგიგანტები, შერწყმის სხვაგვარი პროცესი დომინირებს, რომელსაც ეწოდება CNO (ნახშირბადი-აზოტი-ჟანგბადი) ციკლი.
ამ პროცესში მონაწილეობენ ნახშირბადის, აზოტისა და ჟანგბადის იზოტოპები, რომლებიც აკატალიზებენ წყალბადს ჰელიუმში.
შედეგად, შუალედური პროდუქტის სახით, წარმოიქმნება ჟანგბადი.
2. ვარსკვლავური ევოლუცია და სუპერნოვა:
როდესაც ვარსკვლავი გადის სასიცოცხლო ციკლს, ის საბოლოოდ ამოწურავს მის ბირთვში არსებულ წყალბადის საწვავს.
შემდგომ ეტაპებზე, როდესაც ბირთვი იკუმშება და ხურდება, იწყება ჰელიუმის წვა.
პროცესში, რომელსაც ჰელიუმის წვა ეწოდება, ჰელიუმის ატომები ერწყმიან ერთმანეთს და წარმოქმნიან უფრო მძიმე ელემენტებს, როგორებიცაა ნახშირბადი და ჟანგბადი.
უფრო მასიურ ვარსკვლავებში ჟანგბადის შერწყმა გრძელდება, რადგან ჰელიუმის წვა პროგრესირებს და წარმოქმნის კიდევ უფრო მძიმე ელემენტებს, როგორებიცაა ნეონი, მაგნიუმი და სილიციუმი.
საბოლოოდ, ვარსკვლავის ბირთვი აღწევს ისეთ წერტილს, სადაც მას აღარ შეუძლია ბირთვული შერწყმის მხარდაჭერა, რაც იწვევს გრავიტაციულ კოლაფსს.
ეს კოლაფსი კი იწვევს სუპერნოვას აფეთქებას, ათავისუფლებს მასიური რაოდენობით ენერგიას და კოსმოსში გაიტყორცნის ვარსკვლავურ მასალებს, მათ შორის ჟანგბადს.

სუპერნოვას აფეთქების შემდეგ, კოსმოსში გაფრქვეული ვარსკვლავური მასალა ერევა ვარსკვლავთშორის გარემოს და ქმნის ახალი ვარსკვლავების, პლანეტარული სისტემებისა და სიცოცხლის წარმოქმნისთვის საჭირო პირობებს.

ახლა დავუბრუნდეთ ბუშტის ნისლეულს, რომელმაც ვარსკვლავთშორისი ჟანგბადის თემა ამოატივტივა.
(იხილეთ წინა პოსტი)
• ითვლება, რომ ბუშტის ნისლეულში არსებული ჟანგბადი, ისევე როგორც სხვა ელემენტები, წარმოიქმნა წინა თაობის ვარსკვლავებისგან.
როდესაც მასიური ვარსკვლავები სიცოცხლის ბოლო მომენტს აღწევენ, ისინი ფეთქდებიან და ათავისუფლებენ მძიმე ელემენტებს, მათ შორის ჟანგბადს.
ეს ელემენტები ერევა ვარსკვლავთშორის გარემოს, რომელიც არის გაზისა და მტვრის ნაზავი.

აი, ასე ჩნდება კოსმოსის შორეულ სივრცეებში ჟანგბადი - ერთ-ერთი სასიცოცხლო ელემენტი.
facebook | ჩვენი ვებგვერდი 🚀
4